بسمه تعالی
به گزارش خبرگزاری ایسنا به نقل از روزنامه السÙیر، چاپ لبنان، «نورمان باتیز» یکی از مقامات بلندپایه آمریکا در وزارت اطلاع‌رسانی این کشور با تأیید این خبر اظهار داشت: این شبکه آمریکایی Ú©Ù‡ به زبان عربی است در ماه سپتامبر آینده Ùˆ پس از ماه رمضان کار خود را آغاز خواهد کرد. باتیز مدعی شد: این شبکه خبری به مهم‌ترین شبکه خبری در خاورمیانه تبدیل خواهد شد.[Û±]
پیشینه
تأسیس شبکه تلویزیونی برای جهان عرب، طرØÛŒ است Ú©Ù‡ آمریکایی‌ها از سال‌ها پیش تدوین کرده‌اند، اما در واقع جنگ با عراق Ùˆ مسائل Ùˆ مشکلات پس از آن، مهم‌ترین انگیزه آمریکا برای عملی کردن این Ø·Ø±Ø Ù…Øسوب می‌شود.
«نورمان باتیز» Ú©Ù‡ در خبر منتشره از سوی السÙیر به‌عنوان یکی از مقامات بلندپایه آمریکا در وزارت اطلاع‌رسانی آن کشور، از او نام برده شده است، در واقع یکی از پرنÙوذترین مدیران رسانه‌های خبر آمریکا است. براساس گزارشی Ú©Ù‡ شورای روابط اسلامی آمریکا «کر» منتشر کرده، «باتیز» مسئول تغییر وجهه آمریکا Ùˆ خنثی کردن برنامه‌های ضدآمریکایی رسانه‌های کشورهای عرب شده است.
به گزارش «کر» باتیز با تأیید کنگره آمریکا و با در دست داشتن بیش از ۳۰ میلیون دلار بودجه از دولت این کشور، به همراه تیمی متشکل از کارشناسان و متخصصان وسایل ارتباط جمعی، به مقابله با شبکه‌های خبری و تلویزیونی کشورهای اسلامی خواهد پرداخت. باتیز که ریاست شبکه‌ رادیویی «وست وودیک» را برعهده دارد و یکی از اعضای هیأت مدیره برنامه‌های رادیو و تلویزیونی دولت آمریکا به‌شمار می‌رود، امیدوار است که برنامه شبکه تلویزیونی خاورمیانه را تا اواخر سال جاری (۲۰۰۴) راه‌اندازی کند.
هد٠از تأسیس شبکه ماهواره‌ای مذکور Ú©Ù‡ به‌طور Û²Û´ ساعته از آمریکا برنامه‌های خبری Ùˆ سرگرم‌کننده برای مردم کشورهای عرب پخش خواهد کرد، جلب بینندگان Ùˆ تماشاگران عرب است Ú©Ù‡ در زمان Øاضر شبکه الجزیره Ùˆ شبکه‌های تلویزیونی دیگر عرب زبان منطقه خاورمیانه (همچون العربیه، ابوظبی، المنار Ùˆ العالم) را تماشا می‌کنند.
گزارش «کر» می‌اÙزاید: به‌دنبال پخش صØنه‌های جنگ عراق توسط تلویزیون الجزیره Ùˆ شبکه‌های خبری دیگر در کشورهای عرب از قربانیان جنگی Ùˆ وسعت خرابی‌هایی Ú©Ù‡ بمباران آمریکا به‌دنبال داشته است، وجهه دولت آمریکا در کشورهای اسلامی به‌شدت مخدوش شده است.[Û²]
پیش‌تر از این، خبر داده شده بود Ú©Ù‡ ایالات متØده آمریکا قصد دارد یک شبکه تلویزیونی به زبان‌های رایج در منطقه خلیج‌Ùارس راه‌اندازی کند. این شبکه به زبان‌های «عربی»، «Ùارسی» Ùˆ «اردو» برنامه پخش خواهد کرد. زمان شروع Ùعالیت این شبکه نیز شهریور Û±Û³Û¸Û² مقارن با سالگرد Û±Û± سپتامبر اعلام شده بود. براساس گزارش‌ها، این شبکه بسیار شبیه شبکه رادیویی آزادی "Liberty" خواهد بود Ú©Ù‡ ابتدا برای اطلاع‌رسانی در بلوک شرق Ùˆ کشورهای کمونیستی به راه اÙتاد.[Û³]
به‌طور قطع «عراق» یکی از دغدغه‌های اصلی آمریکا Ù…Øسوب می‌شود. موÙقیت کامل در زمینه اشغال عراق Ùˆ تثبیت آرامش در این کشور می‌تواند الگویی برای کشورهای دیگر عربی باشد، رسانه‌ها Ùˆ به خصوص تلویزیون در راستای Ùرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی Ùˆ همسو کردن اÙکار عمومی با نیات Ùˆ اهدا٠دولت آمریکا نقش بارزی ایÙا می‌کنند.
به همین جهت از همان روزهای اول Øمله به عراق، هجوم رسانه‌ای آمریکا به مردم عراق نیز آغاز شد، بلاÙاصله پس از سقوط بغداد، شبکه بی‌بی‌سی خبر داد Ú©Ù‡ قرار است آمریکا Ùˆ بریتانیا با استÙاده از کانال تلویزیونی عراق برای مردم این کشور برنامه پخش کنند. این برنامه جدید «تلویزیون به سوی آزادی» نامیده شد Ùˆ کار خود را با Ûµ ساعت در روز آغاز کرد Ú©Ù‡ یک ساعت آن بر عهده بریتانیا بود. Ùرستنده این برنامه، همان هواپیمای باری بود Ú©Ù‡ با تغییر کاربری به ایستگاه رادیویی تبدیل شده Ùˆ برای عراق، برنامه رادیویی پخش می‌کرد. در آغاز کار این برنامه تلویزیونی، رئیس‌جمهور آمریکا Ùˆ نخست‌وزیر بریتانیا در پیام‌های جداگانه‌ای به مردم عراق قول دادند Ú©Ù‡ دولتی برپا کنند Ú©Ù‡ نماینده همه مردم باشد. یک مقام بریتانیایی Ú¯Ùت: «این برنامه اولین جانشین برای برنامه‌های دولتی تلویزیون عراق بعد از چند دهه است Ùˆ شامل گزارش‌هایی از کمک‌های بشردوستانه بوده Ùˆ تیمی از مشاوران عراقی در تهیه آن همکاری می‌کنند».
همزمان با این رویداد، شبکه تلویزیونی مستقلی به نام «الوØده» در شهر کربلا آغاز به کار کرد. Øیدر مسعودی عضو دÙتر سیاسی سازمان عمل اسلامی Ú¯Ùت: این شبکه زیر نظر Øوزه علمیه کربلا بوده Ùˆ قرار است به زودی روزنامه یا Ù‡Ùته‌نامه‌ای از سوی این Øوزه منتشر شود. سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز با انتشار گزارشی درباره شروع به کار شبکه تلویزیونی الوØده در کربلا Ú¯Ùت: تجهیزات ساده این Ùرستنده تلویزیونی توسط صدا Ùˆ سیمای ایران اهدا شده است.[Û´]
دیدگاه‌ها
راه‌اندازی تلویزیون برای کشورهای اسلامی یا جوامع Ùˆ اقلیت‌های مسلمان در کشورهای غربی، به‌طور جدی از سوی غرب دنبال می‌شود. این رویکرد را می‌توان به نوعی، از جمله پیامدها Ùˆ تأثیرات Øوادث Û±Û± سپتامبر تلقی کرد. چنین ارزیابی می‌شود Ú©Ù‡ اولاً شناخت غرب از جوامع اسلامی بسیار ضعی٠است ثانیاً میزان تأثیرگذاری غرب بر اÙکار عمومی مسلمانان بسیار اندک است. این مهم‌ترین انگیزه برای سرمایه‌گذاری در زمینه تأسیس Ùˆ راه‌اندازی رسانه‌های ویژه از جمله رادیو Ùˆ تلویزیون است.
بر این مبنا Øتی گروهی از تجار مسلمان در تلاش برای ایجاد یک شبکه تلویزیونی انگلیسی زبان در شمال آمریکا هستند. مؤسس این شرکت می‌گوید: امیدوار است این شبکه تا سال Û²Û°Û°Û´ Ùعالیتش را آغاز کند. «موزامیل Øسن» بانکدار نیویورکی Ùˆ مؤسس این شرکت می‌گوید: «تلویزیون بریج» (Bridges T.V) اغلب برنامه‌های خبری، ورزشی، کمدی، آگهی، برنامه کودک Ùˆ Ùیلم‌هایی در رابطه با مسلمانان آمریکا پخش خواهد کرد. Øسن می‌گوید: نزدیک Û¸ میلیون مسلمان در آمریکا Ùˆ یک میلیون مسلمان در کانادا زندگی می‌کنند Ú©Ù‡ برای دیدن برنامه‌های تلویزیونی خارجی Ùˆ شبکه‌هایی نظیر: الجزیره، آرت، پی‌تی‌وی Ùˆ Z.T.V به زبان عربی، اردو Ùˆ هندی مجبور به پرداخت بهای بیشتری هستند. Øسن، هد٠تلویزیون بریج را ایجاد رابطه دوستی میان مسلمانان آمریکا Ùˆ دیگر مردم این کشور عنوان کرده Ùˆ Ú¯Ùت: این شبکه از تابستان Û²Û°Û°Û´ شروع به‌کار می‌کند.
عمر امانت مدیر این شبکه نیز Ú¯Ùت: برای راه‌اندازی Ùˆ اداره این شبکه یک میلیون دلار پول لازم است Ùˆ در صورتی‌که Øدود Û±Û° هزار Ù†Ùر از مسلمانان آمریکا، ماهی Û±Û° دلار به این شبکه اختصاص ‌دهند، امکان راه‌اندازی آن Ùراهم می‌شود. کریم عرÙان، رئیس کنسولگری مسلمانان شیکاگو نیز درباره راه‌اندازی شبکه Bridges T.V Ú¯Ùت: Øتماً به ایجاد چنین شبکه‌ای نیاز است، چرا Ú©Ù‡ از این طریق نه‌ تنها جامعه مسلمانان آمریکا بیدار می‌شوند؛ بلکه مهم‌تر از آن راه‌اندازی Bridges T.V تجربه بالا Ùˆ منØصر به Ùرد مسلمانان را نشان می‌دهد.[Ûµ]
در همین Øال، خبر می‌رسد Ú©Ù‡ اولین کانال ماهواره‌ای اسلامی Û²Û´ ساعته به زبان انگلیسی به‌وسیله «مرکز Ùرهنگ اسلامی» Ú©Ù‡ در لندن مستقر است، تأسیس شده Ùˆ از ماه رمضان سال Û²Û°Û°Û´ رسماً برنامه‌های اسلامی به زبان انگلیسی پخش می‌کند. این کانال توسط «الشرق الاوسط» Ùˆ «شبکه اطلاعات اسلامی» در آمریکا پشتیبانی می‌شود. «عبدالسلام داوود» مسئول اطلاعات مرکز Ùرهنگ اسلامی اعلام کرده است Ú©Ù‡ این برنامه Û²Û´ ساعته به زبان انگلیسی خواهد بود. ÙˆÛŒ اÙزود: غرض از تأسیس این کانال نشان دادن تصویری درست از اسلام به جهان Ùˆ دنیای غرب است Ùˆ علاوه بر غیرمسلمانان، نوجوانان مسلمانی را Ú©Ù‡ در غرب زندگی می‌کنند، هد٠قرار داده است.[Û¶]
Ùرانسه نیز شبکه مخصوصی برای مسلمانان این کشور تأسیس کرده است. در ماه مارس Û²Û°Û°Û³ در Ùرانسه کانال تلویزیونی بور Beur برای مسلمانان آغاز به کار کرد. برنامه‌های این کانال را می‌توان از طریق ماهواره در اروپا Ùˆ شمال Ø¢Ùریقا دید.
به گزارش ایسنا به نقل از شبکه خبری دویچه وله، Øدود Û´ تا Ûµ میلیون مسلمان در Ùرانسه زندگی می‌کنند Ùˆ گویا دیگر وقت آن رسیده بود Ú©Ù‡ مسلمانان Ùرانسه نیز کانالی برای خود داشته باشند. برنامه‌های این کانال اکثراً به زبان Ùرانسوی است، اما برخی برنامه‌ها نیز به زبان‌های بربر Ùˆ عربی پخش می‌شوند. برنامه‌ها بسیار متنوعند، از موسیقی Ùˆ Ùیلم گرÙته تا برنامه ورزشی. مخاطبان برنامه‌ها نه‌ تنها مسلمانان Ùرانسه، بلکه مسلمانان مستعمره‌های سابق Ùرانسه (مسلمانان الجزایر، تونس Ùˆ مراکش) در شمال Ø¢Ùریقا هستند. Ùرانسه در گذشته کانال‌های تلویزیونی دیگری نیز برای مسلمانان داشته است. یکی از کانال‌ها توسط عربستان سعودی Ùˆ دیگری توسط الجزایر تأسیس شده بود. اما تلویزیون BeurØŒ تلویزیون مستقلی است. این تلویزیون Ú©Ù‡ بودجه‌ای بالغ بر Ûµ میلیون یورو دارد، بودجه خود را تنها از طریق تبلیغات تأمین می‌کند. کسانی‌که هم‌اکنون با این تلویزیون آغاز به کار کرده‌اند، امیدوارند Ú©Ù‡ این تلویزیون بتواند همانند رادیو Beur Ú©Ù‡ در دهه Û¸Û° تأسیس Ùˆ تبدیل به رادیویی موÙÙ‚ شده، کانالی پربیننده Ùˆ موÙÙ‚ شود.[Û·]
از سوی دیگر، ایالات متØده آمریکا پخش برنامه خبری تلویزیونی به زبان Ùارسی را از پانزدهم تیرماه سال جاری آغاز کرد. این برنامه تلویزیونی Ú©Ù‡ از طریق ماهواره برای Ùارسی‌زبانان منطقه خاورمیانه (ایران، اÙغانستان Ùˆ تاجیکستان) پخش می‌شود "News and Views" اخبار Ùˆ نگاه‌ها نام دارد. به گزارش روزنامه استاندارد چاپ آلمان، کنت تاملینسن، رئیس هیأت امنای بنگاه سخن‌پراکنی آمریکا Ú¯Ùت: این شبکه تلویزیونی هر روز به مدت نیم‌ساعت اخبار جهان Ùˆ ایران را به زبان Ùارسی پخش می‌کند Ùˆ می‌توان از این شبکه وقایع موجود در ایران را مشاهده کرد.[Û¸]
Ùˆ اما عراق! Ú†Ù‡ اولویتی بالاتر از کنترل رادیو Ùˆ تلویزیون عراق برای هدایت اÙکار عمومی این کشور کانونی Ùˆ تØت اشغال آمریکا، وجود دارد. اولین اقدام آمریکا در این راستا، انتصاب یک مدیر برای تلویزیون عراق بود. بدین منظور «اØمد الرکابی» کارمند سابق بخش عربی رادیو بین‌المللی سوئد Ùˆ پس از ‌آن رادیو آزاد عراق در لندن از طر٠مقامات آمریکایی مسئول راه‌اندازی تلویزیون عراق شد. شاغل بودن ÙˆÛŒ در رادیو سوئد Ù€ Ú©Ù‡ از وجهه بالای بین‌المللی در دموکراتیک بودن برخوردار است Ù€ این امید را به‌وجود آورد Ú©Ù‡ تلویزیون عراق بتواند به رسانه‌ای دموکراتیک در منطقه تبدیل شود. اØمد الرکابی خود در این زمینه می‌گوید: اگرچه راه‌اندازی یک تلویزیون مستقل با چنین کارÙرمایی (اشاره به آمریکا) بعید به‌نظر می‌رسد، اما غیرممکن نیست. در هر صورت این تنها آلترناتیو است، اما ما اجازه نمی‌دهیم هیچ‌کس کار ما را تØت تأثیر قرار دهد. الرکابی در سال‌های نوجوانی به سوئد آمد Ùˆ در سال Û±Û¹Û¹Û² در رادیو سوئد مشغول به کار شد. او در سال‌های Û±Û¹Û¹Û· Ùˆ Û±Û¹Û¹Û¸ مجری برنامه مهاجرین «موزائیک» در تلویزیون سراسری سوئد بود، ولی زود آن را رها کرد Ùˆ به مدت Ûµ سال در لندن از طریق رادیو آزادی برای عراق برنامه Ùرستاد. او دلیل رها کردن برنامه تلویزیونی موزائیک در سوئد را چنین بیان کرد: می‌خواستم کاری بیشتر از قانع کردن مردم درخصوص این نظر Ú©Ù‡ یک مهاجر نیز به اندازه یک سوئدی آدم کامل است، انجام دهم. الرکابی در مورد اولین عملکردش در تلویزیون عراق Ú¯Ùت Ú©Ù‡: همه اعضای Øزب بعث را می‌شناسد Ùˆ همه آن‌ها را از تلویزیون عراق بیرون خواهد انداخت. او Ú¯Ùت: بیرون انداختن این اÙراد از تلویزیون عراق Ú©Ù‡ سال‌ها کارمندان تلویزیون را مورد تعقیب، آزار Ùˆ Øتی شکنجه قرار داده‌اند، از اÙتخارات او خواهد بود Ùˆ آنان باید خوشØال باشند Ú©Ù‡ تنها مجازاتشان برکناری از کار است.[Û¹]
بر این مبنا تلویزیون عراق با نام «شبکه الاعلام العراقی» از روز اول تیرماه Û±Û³Û¸Û² Ùعالیت آزمایشی خود را آغاز کرد. تلویزیون دولتی عراق از زمان سقوط دولت صدام برنامه‌هایش قطع شده بود. تلویزیون عراق در برنامه آزمایشی خود «اخبار، گزارش سیاسی Ùˆ اجتماعی، آوازهای عربی Ùˆ نمایش» پخش کرد. برنامه تلویزیون عراق روی کانال سابق تلویزیون عراق تØت Øاکمیت دولت صدام Øسین پخش می‌شود Ùˆ تصاویر آن در غرب ایران قابل مشاهده است.[Û±Û°]
اما شروع آزمایشی این تلویزیون، با چالش‌هایی مواجه شد. روزنامه یواس‌تودی نوشت: پخش اولین برنامه زنده از تلویزیون عراق پس از سقوط صدام به خاطر مخالÙت آمریکا با قرائت آیاتی از قرآن مجید در آغاز برنامه به تعویق اÙتاد. این روزنامه در گزارش کوتاهی از بغداد نوشت: شبکه رسانه‌ای عراق Ú©Ù‡ تØت نظارت آمریکا است، به خاطر اختلا٠بین دست‌اندرکاران آمریکایی Ùˆ عراقی این شبکه بر سر Ù…Øتوای یک برنامه نیم ساعته، پخش اولین برنامه خود را به تعویق انداخت. مقامات آمریکایی‌ مستقر در عراق از هرگونه اظهارنظر در این مورد خودداری کردند.[Û±Û±]
همین نوع عملکرد منجر به اعتراض مردم عراق شد به ‌طوری‌که خبر سانسور در تلویزیون عراق Ùˆ به خصوص جلوگیری از پخش قرآن مجید در شروع برنامه‌ها، باعث شد تا به مردم بگویند: واشنگتن نمی‌خواهد آزادی مناسب برای ایجاد یک کشور دموکراتیک به آن‌ها بدهد. رویتر گزارش داد Ú©Ù‡ مردم عراق در اولین Ù„Øظه پخش برنامه تلویزیون این کشور شاهد تصویر پرچم عراق بودند.[Û±Û²]
در ادامه همین اعتراض‌ها، اØمد الرکابی در نیمه مردادماه ۱۳۸۲، رسماً از مدیریت شبکه تلویزیونی عراق کناره‌گیری کرد. او در مصاØبه‌ای انتقادی Ú©Ù‡ روزنامه الریاض چاپ عربستان آن‌را منتشر کرد، Ú¯Ùت: آمریکا در جنگ تبلیغاتی Ùˆ روانی خود علیه ایران Ùˆ Øتی صدام شکست خورده است. او اÙزود: آمریکا در تلاش خود برای استیلا بر شبکه‌های تلویزیونی در رسانه‌های عراق، ناکام مانده Ùˆ شبکه‌های تلویزیونی چون شبکه تلویزیونی «العالم» (ایران) Ùˆ شبکه تلویزیونی الجزیره در میان مردم عراق از اعتماد Ùˆ Ù…Øبوبیت بیشتری برخوردارند. او اذعان کرد: من از خواب‌های رویایی خود بیدار شده‌ام Ùˆ با کناره‌گیری از این سمت برای استقرار در لندن راهی انگلستان خواهم شد. الرکابی اظهار داشت: واشنگتن به جای این‌که در قسمت اطلاع‌رسانی Ùˆ شبکه‌های تبلیغاتی جهت جلب‌نظر Ùˆ Øمایت مردم عراق کار کند، باید سعی کند به خواسته‌های مردم این کشور گوش Ùرا دهد.[Û±Û³]
اظهارات اØمد الرکابی در مورد شکست برنامه رسانه‌ای آمریکا در عراق Ùˆ موÙقیت العالم Ùˆ الجزیره، می‌تواند دلیل خوبی برای پیگیری پروژه «شبکه عربی برای جهان عرب» از سوی آمریکا باشد. جنگ میان رسانه‌های تØت سلطه آمریکا در منطقه با تلویزیون‌های مستقل عربی هنوز پایان نیاÙته، کما این‌که Øتی در ایام جنگ آمریکا با عراق نیز، بارها تلویزیون الجزیره متهم به همدستی با صدام Øسین شد Ùˆ Øتی اتهاماتی نظیر «نÙوذ مأموران صدام به تار Ùˆ پود الجزیره» (از جمله Øضور Û³ مأمور استخبارات صدام در شبکه الجزیره) Ùˆ Øتی اتهامات مالی به آن وارد شد، این شبکه Øتی مورد انتقاد گروه مناÙقین قرار گرÙت، سایت اینترنتی الجزیره بارها مورد هجوم هکرها Ùˆ خرابکاران اینترنتی قرار گرÙت، خبرنگاران Ùˆ دÙاتر الجزیره در بغداد مورد هجوم موشکی آمریکا قرار گرÙتند (همانند اÙغانستان) Ùˆ سرانجام این‌که خبر رسید تلویزیون اطلاع‌رسانی عراق به نقل از یک عضو شورای دولت انتقالی اعلام کرده: دولت امارات متØده عربی تجهیزات Ùˆ سیستم کامل یک شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای به عراق اهدا کرده است. سیمر شاکر Ú¯Ùت: برای تØویل گرÙتن این تجهیزات ماهواره‌ای عازم امارات می‌شود. او ادعا کرد با راه‌اندازی تلویزیون ماهواره‌ای عراق در آینده‌ای نزدیک، بغداد Ùریب‌کاری‌ها Ùˆ دروغ‌پردازی‌های برخی شبکه‌های ماهواره‌ای جهان را برملا می‌کند به اعتقاد او برخی رسانه‌های ماهواره‌ای بدون توجه به شرایط دشوار مردم عراق، Ùضای این کشور را در اذهان جهان همچنان بØران‌زده نشان می‌دهند.[Û±Û´]
اما این، همه ماجرا نیست چرا Ú©Ù‡ یک منبع نزدیک به شورای Øکومتی انتقالی عراق اعلام کرد: پل برمر Øاکم آمریکایی عراق با صدور دستوری تأسیس هرگونه ایستگاه تلویزیونی یا شبکه ماهواره‌ای در عراق را ممنوع کرده است. پایگاه اینترنتی «ایلاÙ» گزارش داد: پل برمر این دستور را با هد٠ممانعت از ایجاد هرگونه Ùرصتی برای گروه‌های مذهبی Ùˆ دینی عراق در جهت دستیابی به شبکه‌های تلویزیونی صادر کرده است. این منبع اÙزود: در Øال Øاضر درخواست‌هایی از سوی برخی گروه‌ها Ùˆ شخصیت‌های عراقی به‌منظور تأسیس ایستگاه‌ تلویزیونی در عراق به دÙتر پل برمر تØویل داده شده است.[Û±Ûµ]
در خصوص عملکرد شبکه‌های تلویزیونی جدیدی Ú©Ù‡ از سوی آمریکا برای کشورهای خاورمیانه Ùˆ مسلمان را‌ه‌اندازی شده، دیدگاه‌های متÙاوتی وجود دارد. شبکه خبری دویچه ‌وله آلمان با اشاره به آغاز کار شبکه تلویزیونی صدای آمریکا آورده است: Ùرستنده تلویزیونی نوبنیاد صدای‌ آمریکا نام دارد. همچون رادیویی Ú©Ù‡ هم‌اکنون به همین نام موجود است Ùˆ از آمریکا پخش می‌شود. برنامه این Ùرستنده از طریق ماهواره از واشنگتن پخش خواهد شد تا پارازیت‌هایی را Ú©Ù‡ مانع دریاÙت برنامه‌های رادیو صدای‌ آمریکا در ایران می‌شود، گرÙته شود. برنامه این Ùرستنده تلویزیونی شامل خبر، گزارش Ùˆ میزگرد خواهد بود Ùˆ از ساعت Û¹/Û³Û° تا Û±Û° شب به وقت تهران برنامه پخش می‌کند. تهیه کنندگان این برنامه کسانی هستند Ú©Ù‡ در لس‌آنجلس زندگی‌ می‌کنند (ایرانیان مقیم لس‌آنجلس). آن‌ها می‌گویند Ú©Ù‡ وظیÙه‌شان خبررسانی است Ùˆ نه چیزی دیگر، اما روزنامه واشنگتن پست می‌نویسد Ú©Ù‡ قصد آنان تشویق به شرکت در ناآرامی‌های تهران Ùˆ دیگر شهرهای ایران است. در مورد نقش Ùˆ هد٠دولت آمریکا در تأسیس این Ùرستنده برخی مقامات آمریکایی می‌گویند Ú©Ù‡ دولت آمریکا نقشی در این برنامه ندارد. اما برخی مقامات وزارت دÙاع آمریکا «پنتاگون» همچنین اÙراد دیگری Ú©Ù‡ در دستگاه دولت آمریکا هستند، می‌گویند: خواهان آن هستند Ú©Ù‡ دولت آمریکا برای سرنگونی نظام ایران تلاش بیشتری ‌کند. برنامه Ùارسی بخشی از برنامه‌ای وسیع Ùˆ تاکنون ناموÙÙ‚ÛŒ است Ú©Ù‡ قرار است به Ú©Ù…Ú© رسانه‌ها چهره‌ای مثبت از آمریکا در خاورمیانه عرصه کند. در چارچوب همین برنامه قرار است Ú©Ù‡ از پایان سال جاری میلادی (Û²Û°Û°Û³) یک تلویزیون عربی Û²Û´ ساعته نیز در آمریکا آغاز به کار کند.[Û±Û¶]
تأسیس شبکه‌های رادیو تلویزیونی متعدد در منطقه خاورمیانه، Øتی در میان وبلاگ‌های Ùارسی در اینترنت مورد توجه قرار گرÙته است، وبلاگ "Akhbar 30" در این زمینه می‌نویسد: «در روزهای اخیر شبکه‌های تلویزیونی جدیدی در عراق مثل قارچ روییده است. شبکه تلویزیونی «نØÙˆ التØریر» Ú©Ù‡ شبکه‌ای انگلیسی است از لندن برای مردم برنامه پخش می‌کند Ùˆ آمریکا نیز یک شبکه ماهواره‌ای جدید به نام «دیجیتال گریس» راه انداخته است Ú©Ù‡ به زبان عربی برنامه پخش می‌کند. Ú¯Ùتنی است رئیس این شبکه یک میلیونر Øامی رژیم صهیونیستی است (خانم شرلی ریگان، بنیادگرای مسیØÛŒ Ú©Ù‡ سال گذشته با تلاش Ùراوان کنترل سرویس خبری Ùدرال را برعهده گرÙت). در این میان ایران نیز برای شکستن انØصار خبری در عراق با دو شبکه العالم Ùˆ الاستقامه برای مردم عراق برنامه پخش می‌کند Ú©Ù‡ گویا شبکه العالم در بین مردم عراق طرÙداران زیادی نیز پیدا کرده است. آمریکا Ùˆ انگلیس قبل از آغاز Øمله به عراق با تسلط به بسیاری از رسانه‌های خبری یک جنگ رسانه‌ای راه انداخت Ùˆ در همان دقایق اول Øمله به بغداد، با آگاهی از اهمیت جنگ رسانه‌ای در کنار جنگ نظامی رادیو عراق را به دست خود گرÙت.[Û±Û·]
رادیو بی‌بی‌سی نیز در گزارشی با اشاره به شبکه العالم Ú©Ù‡ از سوی صدا Ùˆ سیمای ایران راه‌اندازی شده، ضمن توصی٠عملکرد العالم در طول جنگ Ùˆ Ù…Øبوبیت این شبکه در میان مردم عراق می‌گوید: یک تØلیلگر بی‌بی‌سی در بخش نظارت به رسانه‌ها متوجه شباهت‌هایی میان کانال العالم Ùˆ شبکه الجزیره شده است. این کانال از آرمی مشابه الجزیره استÙاده می‌کند Ùˆ از جمله به هنگام پخش گزارش از خبرنگاران خود، از تیتر «انØصاری العالم» استÙاده می‌کند. Øسن بهشتی‌پور مدیرعامل شبکه العالم Ú¯Ùته است Ú©Ù‡ هد٠از راه‌اندازی این شبکه ارائه دیدگاه‌های جهان اسلام Ùˆ مقابله با انØصارگرایی کانال‌های خبری کشورهای غربی است، این شبکه قصد دارد خلا موجود در توزیع اخبار جهان امروز را پر کند.[Û±Û¸]
سرانجام‌ این‌که Ù…Øمد صØÙÛŒ معاون مطبوعاتی وزارت Ùرهنگ Ùˆ ارشاد اسلامی در واکنش به تصمیم آمریکا برای استÙاده از کانال تلویزیونی عراق برای تولید Ùˆ پخش برنامه هشدار داد. ÙˆÛŒ این اقدام نیروهای متجاوز را ضربه‌ای Ùرهنگی به کشور اسلامی عراق ارزیابی کرد Ùˆ Ú¯Ùت: هیچ Ùرد عراقی سیمای متجاوزین را Ú©Ù‡ برای ماندگار شدن خود به صورتی رسوا، دست به تهاجمی Ùرهنگی زده‌اند به رسمیت نمی‌شناسد. آن‌ها Ú©Ù‡ ادعا می‌کنند ما ÙØ§ØªØ Ø¹Ø±Ø§Ù‚ نیستیم بلکه دوستان Ùˆ آزادکنندگان عراق هستیم Ú†Ù‡ نیازی به بسترسازی Ùرهنگی برای Øضور طولانی‌مدت در این سرزمین غصب شده دارند؟
صØÙÛŒ با تبهکارانه خواندن این اقدام Ú©Ù‡ با هد٠سهل‌الوصول کردن غارت مادی Ùˆ معنوی کشور مظلوم عراق Ùˆ تهی کردن مردم آن از هویت اسلامی صورت می‌گیرد، آن‌را ØªÙ‚Ø¨ÛŒØ Ú©Ø±Ø¯ Ùˆ خواستار برخورد مجامع بین‌المللی به‌ویژه سازمان علمی Ù€ Ùرهنگی ملل متØد (یونسکو) با این قضیه شد.[Û±Û¹]
ارزیابی
آمریکا تمرکز رسانه‌ای خود را بر روی کشورهای اسلامی گسترش داده است. تأسیس شبکه تلویزیونی عربی با هد٠تأثیرگذاری بر اÙکار عمومی کشورهای جهان عرب در منطقه خاورمیانه Ùˆ شمال Ø¢Ùریقا Ùˆ Øتی برای اقلیت‌های مسلمان صورت گرÙته است. تأسیس شبکه‌های تلویزیونی به زبان‌های دیگری همچون Ùارسی Ùˆ اردو نیز در همین راستا قابل ارزیابی است. از نظر آمریکایی‌ها، کشورهای اسلامی، مهد تولد Ùˆ پرورش تروریسم Ùˆ بنیادگرایی Ù…Øسوب می‌شوند. تØولات پس از Û±Û± سپتامبر، جنگ اÙغانستان Ùˆ جنگ عراق، ضرورت Øضور بیشتر آمریکایی‌ها را در منطقه خاورمیانه، تشدید کرده است. تأسیس چند شبکه پرقدرت تلویزیونی به زبان عربی در منطقه از المنار گرÙته تا الجزیره در قطر Ùˆ ابوظبی در امارات Ùˆ العالم در ایران باعث شده است تا مردم جهان عرب عمدتا از این تلویزیون‌ها متأثر باشند، تلویزیون‌هایی Ú©Ù‡ عمدتاً برخلا٠مناÙع آمریکایی‌ها عمل کرده Ùˆ اهدا٠موردنظر آنان را تأمین نمی‌کنند. Øضور درازمدت در منطقه نیازمند بسترسازی است، در طول جنگ به‌خصوص یک ماه اول آن، به دلیل Øضور گسترده شبکه خبرنگاران همراه (Embedded Reporters) در منطقه عراق Ùˆ پوشش Ù„Øظه به Ù„Øظه رویدادها مطابق خواست واشنگتن، خلایی اØساس نمی‌شد، اما به Ù…Øض بازگشت خبرنگاران همراه، رسانه‌های جهان با یک خلاء خبری در مورد عراق مواجه شدند Ùˆ در جهان عرب، این خلا را تلویزیون‌های عربی پر کردند. اکنون آمریکا درصدد است با بودجه Û³Û° میلیون دلاری مصوب کنگره Ùˆ با راه‌اندازی یک شبکه تلویزیونی عربی نه ‌تنها عراق، بلکه Ú©Ù„ کشورهای عرب زبان را تØت پوشش قرار دهد. این‌که این شبکه، مروج Ú†Ù‡ دیدگاه‌هایی خواهد بود؟ آیا برخلا٠مناÙع شیوخ عرب است؟ آیا باعث تزلزل پایه‌های Øکومت‌های عربی نخواهد شد؟ آیا با Ùرهنگ‌ها Ùˆ هنجارهای کشورهای عربی اصطکاک پیدا نخواهد کرد؟ Ùˆ آیا با توجه به این‌که شبکه مذکور از واشنگتن اداره می‌شود، خواهد توانست با شبکه‌های منطقه‌ای Ú©Ù‡ در خود خاورمیانه اداره می‌شود، رقابت کند؟ پاسخ این سؤال بستگی زیادی به Ù†Øوه عملکرد Ùˆ سیاستگذاری این شبکه دارد.
در یک جمع‌بندی نهایی می‌توان اهدا٠این شبکه تلویزیونی عربی را به Ø´Ø±Ø Ø²ÛŒØ± برشمرد:
ـ تغییر وجهه آمریکا نزد ملت‌های عرب و مسلمان
ـ خنثی کردن برنامه‌های ضدآمریکایی تلویزیون‌های عربی منطقه
ـ تثبت موقعیت آمریکا در عراق
Ù€ بسترسازی Ùرهنگی برای Øضور درازمدت آمریکا در منطقه
ـ ترویج الگوها و هنجارهای غربی در میان کشورهای اسلامی و عربی
Ù€ کنترل بنیادگرایی Ùˆ مقابله Ùرهنگی Ùˆ خبری با تروریسم
ـ تأثیر بر اقلیت‌های مسلمان و عرب ساکن در کشورهای غربی
Ù€ ایجاد زمینه برای تغییرات اØتمالی در رژیم‌های منطقه
Ù€ ترویج (به اصطلاØ) ارزش‌های دموکراسی Ùˆ مقابله با جنبش‌های اسلامی Ùˆ پان عربی
Ù€ کاهش روØیه اسرائیل‌ستیزی در میان ملل مسلمان Ùˆ عرب
Ù€ سرگرم‌سازی Ùˆ کنترل اØساسات مذهبی Ùˆ دینی
Ù€ انتقال دیدگاه‌های رسمی کاخ سÙید به کشورهای منطقه
Ù€ بهره‌برداری در مواقع ضروری برای تØریک اÙکار عمومی، تهییج Ùˆ ترغیب به شورش، خرابکاری Ùˆ اغتشاش.
پی‌نوشت‌ها
1. ایسنا، ۱۳۸۲/۷/۴
http://www.isna.ir/news
2. سایت ایران امروز
3. سایت رسانه
4. تلکس مطبوعاتی خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا و سایت بازتاب
http://www.baztab.com
5. ایسنا، ۱۳۸۲/۱۲/۱۷
http://www.isna.ir/news
همچنین نگاه کنید به ایسنا ۱۳۸۲/۲/۱۳
http://www.isna.ir/news
6. http://www.jabolsa.com
7. http://www.isna.ir/news
8. http://www.isna.ir/news
9. http://www.deedgah.org
10. ایرنا، اول تیرماه ۱۳۸۲، برابر با ۲۲ ژوئن ۲۰۰۳
11. ایرنا اول دی ماه ۱۳۸۱
12. http://www.isna.ir/news
13. ایسنا، ۸۲/۵/۱۵
http://www.isna.ir/news
14. ایرنا، سوم مهر ۱۳۸۲ برابر با ۲۵ سپتامبر ۲۰۰۳
15. ایسنا، ۱۳۸۲/۶/۲۶
http://www.isna.ir/news
16. ایسنا، ۱۳۸۲/۴/۱۴
http://www.isna.ir/news
17. http://akhbar30.persianblog.com/1382-2-13-akhbar30-archive.html
18. http://www.bbc.co.uk/persian/iran/030404-a-si-iran-iraq-tv.shtml
19. ایسنا، ۱۳۸۲/۱/۲۳
http://www.isna.ir/news