در ميان اين Øوادث تسخير لانه‌ جاسوسي توسط دانشجويان كه از سوي امام راØÙ„ «انقلاب دوم» لقب گرÙت، جايگاهي ويژه دارد Ùˆ همچنان كانون توجه بسياري از متخصصان، كارشناسان Ùˆ انديشمندان را به خود اختصاص داده است.
سÙارت آمريكا در 13 آبان ماه 1358 به سبب Øركت هاي توطبه آميزي كه از سوي آمريكا در طول 9 ماه پس از انقلاب در نقاط مختلÙÙŠ از ايران صورت داده بود، توسط دانشجويان پيرو خط امام به تسخير در آمد Ùˆ كارمندان آن پس از 444 روز در اثر قرار داد الجزاير آزاد Ùˆ غائله ختم پيدا كرد.
Øادثه سيزده‌ آبان را از زواياي مختلÙÙŠ مورد بررسي قرار داده اند. زمينه، Ùرايند، آثار Ùˆ نتايج تسخير لانه جاسوسي از جمله Ù…Øورهاي اساسي است كه اكنون با سپري شدن بيش از ربع قرن از عمر انقلاب راØت تر خود را در آينه تاريخ Ùˆ اسناد نشان ميدهد.
بديهي است كه پرداختن به Ù…Øورهاي Ùوق در يك مقال، نه مطلوب Ùˆ نه شدني است، به همين جهت سعي نويسنده بر آنست كه با تمركز بر يك Ù…Øور يعني نقش آمريكا در شكل گيري اين Øادثه Ùˆ Ù†Øوه عملكرد آن در قبال اين Øادثه بپردازد.
تسخير سÙارت:
با پيروزي انقلاب اسلامي در بهمن 57 دولت آمريكا دست از مداخله در امور ايران برنداشت Ùˆ تمام امكانات Ùˆ ارتباطات خود را به كار گرÙت تا انقلاب نوپاي ايران را شكست داده Ùˆ يا Øداقل در آن انØراÙÙŠ ايجاد كند. لذا در طول 9 ماه يعني از 22 بهمن 57 تا 13 آبان 58 Øركت هاي توطئه آميزي در جاي جاي كشور همچون خوزستان، كردستان،[1] گنبد، آذربايجان Ùˆ ... تØت عناويني نظير: «خلق عرب»، «خلق كرد»، «خلق تركمن» Ùˆ «خلق ترك» به راه انداختند. از آنجايي كه در اين وقايع دست آمريكا به گونه اي كاملا آشكار ديده مي شد، دانشجويان پيرو خط امام(ره) با الهام از اعلام مواضع Ùˆ سخنان امام(ره)[2] كه در ماه ها Ùˆ Ù‡Ùته هاي منتهي به سيزده آبان طلاب Ùˆ دانشجويان را به هوشياري در برابر آمريكا Ùرا ميخواند، در اقدامي بزرگ Ùˆ بي نظير به تسخير جايي دست زدند كه كانون نشر تمامي پارازيت هاي منÙÙŠ اي بود كه در آن مقطع زماني به Ùضاي سياسي Ùˆ اجتماعي اÙكنده مي شد.
پس از آنكه عوامل متعددي در كنار هم منجر به تسخير سÙارت مذكور گرديد، امام آنرا انقلاب دوم ناميدند Ùˆ Ùˆ به دنبال كش٠اسناد Ùˆ مدارك قطعي بدست آمده از سÙارت كه Øاكي از Ùعاليت هاي خرابكارانه وسيع دولت آمريكا بود،‌ اين اقدام به عنوان تسخير لانه جاسوسي نام گرÙت.
اقدام دانشجويان به تسخير لانه جاسوسي Ùˆ گروگان گيري 444 روزه بيش از 50 Ù†Ùر از كاركنان سÙارت آمريكا آثار Ùˆ پيامدهاي مهمي نظير تقويت ÙˆØدت Ùˆ همگرايي، Ø´Ùا٠شدن مواضع گروهها Ùˆ نيروهاي داخلي انقلاب، سقوط دولت موقت، تزريق روØيه خودباوري به مردم ايران Ùˆ نشر Ø±ÙˆØ Ø§Ù…ÙŠØ¯ به ملت هاي آزاديخواه از خود به جاي گذاشت.
در اين ميان مواضع Ùˆ عملكرد رهبران انقلاب در قبال تبليغات Ùˆ ترÙندهاي سياسي، نظامي، اقتصادي غرب، نه تنها از مسير اصلي خود كه بيانگر Ø±ÙˆØ Ø¹Ø²Øª Ùˆ اقتدار براي ملت ايران بود، منØر٠نشد بلكه پوشالي Ùˆ دروغين بودن هيمنه قدرت هاي بزرگي همچون آمريكا را به تمامي دنيا نشان داد.
آمريكا Ùˆ راه ØÙ„ نظامي:
از همان نخستين روزهاي تسخير سÙارت آمريكا Ùˆ زير سوال رÙتن ابهت سياسي آمريكا، انديشه اجراي Øمله نظامي براي آزاد سازي جاسوسان آمريكايي در ذهن آمريكاييان بود. به گونه اي كه "برژينسكي"ØŒ يكي از تندرو ترين همكاران كارتر ،رئيس جمهور وقت آمريكا، در اين باره مي گويد: «من پيشنهاد كردم كه ضمن تعقيب اقدامات ديپلماتيك، Ø·Ø±Ø Ù‡Ø§ÙŠ اØتياطي براي دست زدن به اقدامات نظامي در صورت صدمه زدن به گروگان ها يا وخامت اوضاع در ايران نيز پيش بيني شود.»[3]وي در سومين روز گروگان گيري، پيشنهاد بررسي سه Ø·Ø±Ø Ù†Ø¸Ø§Ù…ÙŠ را Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÙŠ كند كه عبارت بودند از: عمليات نجات گروگان ها، اقدامات تلاÙÙŠ جويانه در صورتي كه يك يا چند گروگان آمريكايي كشته شوند Ùˆ در صورتي كه ايران در خطر سقوط قرار گيرد، عمليات وسيع نظامي براي ØÙظ منابع Ù†Ùتي در جنوب ايران صورت گيرد.[4]
همزمان با تلاش آمريكا براي آغاز اقدام نظامي عليه ايران، تلاش هاي Ùراواني Ú†Ù‡ در Ø³Ø·Ø Ø¯Ø§Ø®Ù„ÙŠ Ùˆ Ú†Ù‡ در Ø³Ø·Ø Ø®Ø§Ø±Ø¬ÙŠ براي مشغول كردن تمام انرژي نيروهاي انقلابي Ùˆ انØرا٠ذهن آنان از مسئله اصلي صورت گرÙت كه مي توان از جنجال هاي تبليغاتي آمريكا Ùˆ اروپا Ùˆ همچنين تجاوز نيروهاي عراقي به مرزهاي ايران به عنوان تلاش هاي خارجي ياد كرد.
آمريكايي ها براي مخÙÙŠ ماندن Ø·Ø±Ø Øمله به ايران، دست به اقداماتي انØراÙÙŠ زدند تا هيچ كس تصور Øمله ÙŠ آمريكا به ايران را در ذهن خود ندهد Ùˆ اÙكار عمومي نيز Øتي الامكان از ماجراي اصلي دور باشند. به همين منظور به اقداماتي نظير شايعه پراكني در ارتباط با اØتمال نرم كردن رهبران جمهوري اسلامي، پخش اخبار Ùˆ مذاكرات آمريكا Ùˆ كشورهاي اروپايي براي اعمال مجازات هاي اقتصادي Ùˆ سياسي عليه ايران، صدور اعلاميه هاي مكرر كاخ سÙيد مبني بر پشتيباني از Øركت هاي اسلامي در اÙغانستان Ùˆ همچنين هشدار به ايران پيرامون خطر شوروي Ùˆ تهديد تماميت ارضي ايران از سوي شوري Ùˆ ... دست زدند.
علاوه بر اين تلاش ها، Ùرداي روز قطع روابط آمريكا با ايران،‌ تجاوزاتي از سوي نيروهاي عراقي به مرزهاي ايران در جنوب Ùˆ غرب كشور صورت گرÙت كه اين نيز به سهم خود Ùكر مسئولين ايراني را به خود مشغول كرد.
در Ø³Ø·Ø Ø¯Ø§Ø®Ù„ÙŠ غوغاسالاري گروهك هاي داخلي Ùˆ جريان هاي تجزيه طلب در استانهاي خوزستان Ùˆ كردستان[5] نيز در اين راستا تØليل مي شوند.
Ùرجام Øادثه Ùˆ نتيجه گيري:
سرانجام پس از كش Ùˆ قوس هاي Ùراوان در مخÙÙŠ سازي عمليات Ùˆ منØر٠ساختن ذهن مسئولين ايراني از Ø·Ø±Ø Ù†Ø¸Ø§Ù…ÙŠØŒ اين نقشه Øالت عملي Ùˆ اجرايي به خود گرÙت Ùˆ در لباس عمليات هايي نظير عمليات نجات[6] يعني Ø·Ø±Ø Øمله نظامي آمريكا به طبس، عمليات كودتاي نوژه[7] Ùˆ سرانجام تشويق رژيم بعثي در Øمله به ايران[8] عملي شد كه در همه اين عمليات ها چيزي جز شكست عائد كاخ سÙيد نشد. كارتر Ùˆ همكارانش علي رغم به راه انداختن شبكه عظيمي از تبليغ، تطميع Ùˆ تهديد Ùˆ بهره گيري از ساز Ùˆ كارهاي مختل٠نظامي، سياسي Ùˆ اقتصادي موÙÙ‚ به آزادي گروگان ها نشدند Ùˆ نتوانستند با به راه اندازي اين گونه عمليات ها براي خود وجهه اي كسب بكنند Ùˆ در انتخابات رياست جمهوري به موÙقيت برسند. نهايتا اين قرارداد الجزاير بود كه توانست به اين جريان 444 روزه پايان دهد، نه تهديدات نظامي يا تبليغات عليه نظام Ùˆ يا كارشكني هاي اÙراد Ùˆ عناصر داخلي نظير بني صدر. قراردادي كه به موجب آن بايد تمام سرمايه هاي ايران آزاد گذاشته مي شدند Ùˆ تمامي ادعاهاي آمريكا عليه ايران لغو مي شدند Ùˆ آمريكا متعهد مي شد كه هيچگونه دخالت سياسي Ùˆ نظامي در ايران نداشته باشد Ùˆ اموال شاه هم به ايران باز پس داده مي شدند.[9]
پي نوشت :
[1] . ر.Ùƒ: تقديمي، Ù…Øمد مهدي، «شكست چند جانبه»، روزنامه ابرار، 8/8/79
[2] . ر.Ùƒ: انصاري، Øميد، (Ú¯Ùت Ùˆ Ú¯Ùˆ با)ØŒ صداي عدالت، 20/11/81ØŒ همچنين ر.Ùƒ: موسوي خوئيني ها، متن سخنراني، »لانه جاسوسي چگونه تسخير شد؟» روزنامه ابرار، 9/8/79.
[3] . سايروس ونس Ùˆ زبينگو برژينسكي، توطئه در ايران، ترجمه Ù…Øمود مشرقي، انتشارات Ù‡Ùته، تهران، 1362ØŒ ص 175.
[4] . ر.ك: همان، ص 181.
[5] . واعظي، Øسن، ايران Ùˆ آمريكا، بررسي سياست هاي آمريكا در ايران، انتشارات سروش، تهران، 1378ØŒ ص 101.
[6] بكويت، چارلي، نيروي دلتا، از پلي مي تا طبس، ترجمه Ùاضل زرندي،‌نشر سپهر، تهران، 1368ØŒ ص 302.
[7] . ر.ك: سايروس ونس، همان، ص 195.
[8] . ر.Ùƒ: شاه علي، اØمد رضا،‌انقلاب دوم(تسخير لانه جاسوسي آمريكا، آثار Ùˆ پيامدها)ØŒ مركز اسناد انقلاب اسلامي، 1385ØŒ تهران، ص 295.
[9] . ر.ك: همان، ص 241.