چالش‌‌هاي ايران و آمريكا
كتاب «چالش‌هاي ايران Ùˆ آمريكا بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ايران» نوشته Øميد معبادي، از جمله آثاري است كه به بررسي تاريخچه روابط خصمانه آمريكا با ملت ايران پرداخته است. اين كتاب كه توسط مركز اسناد انقلاب اسلامي چاپ Ùˆ منتشر شده، در پنج Ùصل تدوين شده كه Ùصل اول به روابط ايران Ùˆ آمريكا در سالهاي قبل از پيروزي انقلاب اسلامي مي‌پردازد Ùˆ چهار Ùصل باقي مانده رويداد‌هاي مختل٠بعد از پيروزي انقلاب در روابط دو كشور را مورد بØØ« قرار گرÙته است.موضوع تسخير لانه جاسوسي، زمينه‌هاي اين رويداد، علت اين واقعه، پيامد‌ها Ùˆ نتايج آن دست كم در 20 صÙØÙ‡ اين كتاب ØªØ´Ø±ÙŠØ Ùˆ تبيين شده است. در مقدمه كتاب «چالش‌هاي ايران Ùˆ آمريكا بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ايران» چنين مي‌خوانيم:با پيروزي انقلاب اسلامي، هر چند Øضور سلطه‌آميز Ùˆ مداخله‌گرايانه‌ي ايالات متØده‌ آمريكا در ايران پايان ياÙت، اما مرØله‌اي جديد در روابط دو كشور گشوده شد. آمريكا از دهه‌ 1330 Ø´ تا پيروزي انقلاب اسلامي به Ùعال‌ترين دولت خارجي در صØنه‌ سياسي ايران تبديل شده بود Ùˆ اين كشور به ايران به عنوان مهم‌ترين Ùˆ قوي‌ترين متØد استراتژيك خود در خاورميانه Ùˆ خليج Ùارس نگاه مي‌كرد. به همين دليل نيز با سياست‌هاي تشويقي Ùˆ بعضاً اعمال Ùشار، تلاش داشت ضمن تقويت موقعيت خود در ايران Ùˆ مراكز تصميم‌گيري آن، رژيم شاه را در جهت مناÙع منطقه‌اي Ùˆ بين‌المللي خود تقويت كند. در مقابل، رژيم شاه نيز با هد٠مقابله با بØران‌هاي داخلي Ùˆ آسيب‌پذيري‌هاي خارجي، وجود Øامي قدرتمندي چون آمريكا را ضروري مي‌دانست Ùˆ در اين راستا تلاش داشت با اعطاي امتيازات بيشتر Ùˆ اجراي سياست‌هاي ديكته‌شده، رضايت مقامات كاخ سÙيد را برآورده سازد. اين وضعيت سبب گرديد كه مناسبات سياسي اقتصادي Ùˆ امنيتي دو كشور شديداً به هم گره بخورد. شدت اين روابط به Øدي بود كه خدشه‌دار شدن آن، صدمات جبران‌ناپذيري براي دو كشور به همراه داشت. به همين دليل نيز دو كشور به دقت در ØÙظ Ùˆ گسترش Ùˆ خنثي كردن عوامل تخريب‌ساز اين روند تلاش مي‌كردند.وقوع انقلاب اسلامي در بهمن 1357 Ø´ ضربه‌اي سهمگين بر روابط ايران Ùˆ آمريكا Ùˆ موقعيت آمريكا در منطقه Ùˆ Øتي در Ø³Ø·Ø Ø¬Ù‡Ø§Ù† بود Ùˆ اين هدÙÙŠ بود كه رهبران انقلاب Ùˆ مردم ايران خواستار تØقق آن بودند. با وجود اينكه مقامات آمريكا در روزهاي آخر پيروزي نهضت اسلامي، سياست ملايمي در قبال تØولات ايران در پيش گرÙتند Ùˆ پيروزي نهضت را به رسميت شناختند، اما دشمني Ùˆ خصومت آنان با انقلاب اسلامي از همان ابتدا نمايان بود. رهبران آمريكا تصور مي‌كردند كه موج انقلابي در ايران Ùرو مي‌نشيند Ùˆ اين كشور مي‌تواند بار ديگر در لواي ديگري، سياست‌ها Ùˆ مناÙع گذشته‌ي خود را در ايران دنبال نمايد اما وقايع Ùˆ Øوادث، سرنوشت ديگري را رقم زد.گروگان‌گيري اعضاي سÙارت آمريكا در تهران، اولين Ùˆ مهم‌ترين رويارويي جدي ايران Ùˆ آمريكا در سال‌هاي اوليه‌ي پيروزي انقلاب بود. اين Øادثه، پرستيژ Ùˆ هيبت بين‌المللي آمريكا را به شدت خدشه‌دار ساخت Ùˆ موج ناكامي‌هاي آن را در ايران تكميل كرد. تداوم بØران سبب گرديد كه واشنگتن روابط سياسي Ùˆ رسمي خود را با ايران قطع كند Ùˆ به اقداماتي عجولانه براي آزادي گروگان‌ها دست زدند كه تجاوز نظامي به طبس Ùˆ شكست آن مؤيد اين مطلب است. از اين زمان خصومت‌هاي آمريكا عليه ايران Ùˆ دولت اسلامي آن تشديد گرديد Ùˆ اين كشور تلاش داشت به انØاي مختل٠نظير Øمايت از دولت متجاوز عراق در Øمله‌ي نظامي به ايران، اعمال تØريم‌هاي اقتصادي، مقابله Ùˆ مخالÙت با سياست‌ها Ùˆ برنامه‌هاي مربوط به ايران در صØÙ† سازمان‌هاي بين‌المللي، اقدامات نظامي مستقيم نظير Øمله به مؤسسات Ù†Ùتي Ùˆ يگان‌هاي دريايي كشور Ùˆ هم‌چنين ساقط كردن هواپيماي مساÙربري، Ø·Ø±Ø Ø§Ø¯Ø¹Ø§Ù‡Ø§ÙŠ نامربوط Ùˆ نادرست پيرامون وضعيت Øقوق بشر در ايران Ùˆ سياست‌هاي دÙاعي Ù€ امنيتي اين كشور، تبليغات گسترده Ùˆ منÙÙŠ عليه ايران Ùˆ... به مقابله با دولت ايران Ùˆ Ùراهم كردن زمينه‌هاي سقوط Ùˆ شكست آن برخيزد. علي‌رغم اين سياست‌ها Ùˆ اقدامات، مقامات آمريكايي بار‌ها Ù€ البته با گذاشتن پيش شرط‌هايي Ù€ تمايل Ùˆ علاقه‌ي خود را براي مذاكره با دولت ايران Ùˆ گشودن باب روابط سياسي اعلام كرده‌اند. بنابراين با وجود اينكه در دو دهه‌ي گذشته بين ايران Ùˆ آمريكا عملاً روابط سياسي Ùˆ رسمي وجود نداشت، اما ماهيت رÙتار Ùˆ برخورد دو كشور از بØØ« انگيز‌ترين Ùˆ چالش‌ برانگيز‌ترين مسائل در Ø³Ø·Ø Ø¨ÙŠÙ†â€ŒØ§Ù„Ù…Ù„Ù„ÙŠ بود. اين مهم‌ از آنجا نشأت مي‌گيرد كه مسئله‌ي ايران Ùˆ آمريكا در دولت‌هاي مختل٠همواره در رأس سياست خارجي آمريكا Ùˆ ايران قرار داشته است. در هر Øال وابستگي Ùˆ پيوستگي عميق Ùˆ گسترده‌ي ايران Ùˆ آمريكا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي، چالش‌ها Ùˆ مسائل Øاد بسياري را موجب گرديد.اين مجموعه با هد٠تبيين Ùˆ تØليل تاريخ روابط ايران Ùˆ آمريكا، به بررسي مهم‌ترين Ùˆ Øاد‌ترين چالش‌هاي دو كشور پس از پيروزي انقلاب اسلامي پرداخته است. مركز اسناد انقلاب اسلامي اميدوار است كه چاپ اين اثر، گامي در جهت آشكار شدن زواياي مختل٠و پيچيده روابط ايران Ùˆ آمريكا باشد.