مرد ما در تهران
انتشار خبر نامزدي كتاب «مرد ما در تهران» در جايزه برترين كتاب غيرادبي «جان دبليو داÙو» كه با موضوع بررسي چگونگي جاسوسي ديپلمات سÙارت كانادا در زمان تسخير سÙارت آمريكا در ايران تالي٠شده نكته‌اي بود تا گزارشي از اين اثر براي مخاطبان ارائه گردد.به گزارش خبرگزاري Ùارس، كتاب «مرد ما در تهران» با موضوع بررسي چگونگي جاسوسي ديپلمات سÙارت كانادا به منظور پيشروي اهدا٠دولت آمريكا در زمان تسخير سÙارت آمريكا در ايران به قلم «رابرت رايت»، از جمله آثاري است كه انتشار آن در سال گذشته ميلادي توجه بسياري از مخاطبان Ùˆ رسانه‌هاي جهان، به ويژه رسانه‌ها Ùˆ مطبوعات كشورهاي غربي را به خود معطو٠كرد. كتابي كه در Ù‡Ùته گذشته نيز به عنوان يكي از نامزدهاي شايسته درياÙت جايزه برترين كتاب غيرادبي «جان دبليو داÙو»، جايزه برترين كتاب نويسندگان كانادايي، از سوي هئيت داوران اين جايزه انتخاب Ùˆ معرÙÙŠ شده است. اين اثر كه به قلم يك Ù…Øقق Ùˆ مدرس رشته تاريخ در دانشگاه ترنت كانادا به رشته تØرير در آمده در Øقيقت سندي تاريخي است كه پرده از برنامه جاسوسي سÙارت كانادا Ùˆ نقش موثر Ùˆ كليدي «كن تيلور» سÙير اين كشور در جاسوسي Ùˆ ارائه راهكارها Ùˆ برنامه‌هاي نظامي Ùˆ امنيتي ايران به دولت آمريكا در زمان وقوع انقلاب اسلامي ايران، بر مي‌دارد. «رايت» نويسنده كتاب «مردان ما در تهران» در Ùصل‌هايي از كتاب با اشاره به واقعه طبس Ùˆ عمليات ناموÙÙ‚ آمريكايي‌ها در صØراي طبس به طور مستقيم به اÙشاي روابط پنهاني «كن تيلور» با سازمان جاسوسي آمريكا پيش Ùˆ پس از بروز اين Øادثه مي‌پردازد. اين استاد دانشگاه در كتابش مي‌نويسد: «كارتر» رئيس جمهور وقت آمريكا از «جو كلارك» نخست‌وزير وقت كانادا درخواست كرد كه از «تيلور» ديپلمات اين كشور به عنوان يك مهره موثر براي كسب اطلاعات نظامي از ايران به منظور آزادسازي گروگان‌هاي آمريكايي در تهران استÙاده كند. به اين ترتيب دولت آمريكا از سÙارت كانادا خواست تا اطلاعات لازم در اين زمينه را از طريق اين ديپلمات در اختيار Ùرماندهان نظامي آمريكا در صØراي طبس قرار دهد. پروÙسور«رابرت رايت» كه به تازگي به خاطر نگارش اين اثر به عنوان يكي از شانس‌هاي درياÙت جايزه كتاب غيرادبي «جان دبليو داÙو» انتخاب شده دركتابش با اشاره به همكاري ديپلمات‌ها Ùˆ كارمندان سÙارت كانادا با دولت وقت آمريكا مي‌نويسد: «در زمان تسخير لانه جاسوسي Ùˆ پيش از آن، «كن تيلور» ديپلمات Ùˆ «جيمي ادوارد» مسئول امنيتي اطلاعاتي سÙارت كانادا از جمله كليدي‌ترين مهره‌ها در جمع‌آوري اطلاعات از ايران Ùˆ ارائه آن به آمريكايي‌ها داشتند. اين اÙراد پس از درياÙت درخواست همكاري از سوي آمريكا مبني بر جاسوسي عليه ايران، مواÙقت خود را اعلام كرده Ùˆ به صورت مستقل به جمع‌آوري اطلاعات كاربردي Ùˆ پراهميت براي Øضور Ùˆ دخالت آمريكايي‌ها در برنامه‌هاي داخلي ايران، پرداخته اند.» «رايت» نويسنده كتاب پرÙروش «3 شب در هاوانا» كه موÙÙ‚ به درياÙت جوايز متعددي به خاطر اين اثر شده است، در Ùصلي از كتاب « مردان ما در تهران» به صراØت به اين نكته اشاره كرده كه دستور جاسوسي Ùˆ گردآوري اطلاعات نظامي Ùˆ امنيتي ايران توسط كارمندان سÙارت كانادا مستقيما از سوي «جيمي كارتر» رئيس جمهوري وقت آمريكا به «جو كلارك» نخست‌وزير وقت كانادا ابلاغ شده Ùˆ «كلارك» با اين موضوع مواÙقت كرده است. وي در كتابش از «كن تيلور» Ùˆ ديگر همكار وي در سÙارت كانادا به عنوان يكي از ماموران غيررسمي سازمان جاسوسي آمريكا ياد كرده است. Ø·Ø±Ø Ø§ÙŠÙ† موضوعات در تازه‌ترين كتاب «رابرت رايت» كه در آخرين ماه‌هاي سال 2010 منتشر Ùˆ روانه بازار كتاب جهان شد، موجب شد تا ديپلمات بازنشته كانادايي «كن تيلور» لب به سخن بگشايد Ùˆ ديدگاه‌هاي خويش را درباره اين وقايع با رسانه‌ها Ùˆ مطبوعات جهان به اشتراك بگذارد. وي در مصاØبه با روزنامه‌هاي مختلÙÙŠ همچون «گلوب اند ميل» ضمن اشاره به Øساسيت انتشار اطلاعاتي كه روزگاري جزء اسناد Ù…Øرمانه دو كشور كانادا Ùˆ آمريكا Ù…Øسوب مي‌شدند، Ú¯Ùت: به هيچ وجه انتظار اÙشاي اين موضوع را در زمان Øياتم نداشتم Ùˆ Ùكر مي‌كردم اين موضوع براي مدت زمان بسيار طولاني مسكوت باقي بماند. با اين وجود «كن تيلور» نسبت به انتشار رسمي كتاب «مردان ما در تهران» واكنشي جدي از خود نشان نداد Ùˆ مسائل Ù…Ø·Ø±Ø Ø´Ø¯Ù‡ در اين كتاب را تائيد كرد. وي با اشاره به عنوان «مامور غيررسمي سيا» كه از سوي پروÙسور «رابرت رايت» در كتاب «مردان ما در تهران» براي او Ùˆ همكارش استÙاده شده بود Ú¯Ùت: مسئوليتي كه برعهده ما بود جمع‌آوري اطلاعات مورد نياز آمريكا براي نجات كارمندان سÙارت Ùˆ ديپلمات‌هاي سÙارتش در تهران بود Ùˆ ما تقريبا نقش ماموران غيررسمي آژانس جاسوسي آمريكا را در تهران برعهده داشتيم، ما مردان سيا در تهران بوديم. گلوب اند ميل مي‌نويسد: از آن زمان به بعد تمامي Ùعاليت‌هاي جاسوسي Ùˆ اطلاعاتي آمريكا در ايران از طريق تيلور انجام مي‌گرÙت Ùˆ اطلاعاتي كه وي روزانه به آمريكا مخابره مي‌كرد توسط دو اÙسر ارشد در اداره تØليل اطلاعات اوتاوا بررسي مي شد Ùˆ در اختيار پَت بÙلَك، دستيار وزير اطلاعات Ùˆ امنيت وقت كانادا قرار مي‌گرÙت. اين اطلاعات سپس در اختيار كلارك Ùˆ مك‌دانالد قرار مي گرÙت Ùˆ پس از آن به كنث كورتيس، سÙير وقت آمريكا در كانادا منتقل مي‌شد. اين روزنامه نوشت: نخستين مامور سيا كه توسط آمريكا به ايران Ùرستاده شد، پس از ملاقات با آقاي تيلور رد شد. تيلور در آن زمان اين مامور را با در نظر گرÙتن شرايط موجود تهران نامناسب ارزيابي كرده ‌بود. دومين ماموري كه با نام مستعار باب وارد ايران شد مورد تاييد تيلور قرار گرÙت Ùˆ از آن به بعد در خارج از سÙارت كانادا مشغول به Ùعاليت شد. در واقع آنچه باب در آن زمان انجام مي‌داد نوعي پوشش براي تيلور بود تا در Ùعاليت‌هايش براي سيا تداخل ايجاد نشود. به بيان ديگر هرآنچه باب در تهران انجام مي‌داد از كانال تيلور به اوتاوا Ùˆ سپس واشنگتن منتقل مي‌شد. تيلور خود تاييد مي كند كه مسئول مستقيم جمع‌آوري اطلاعات Ùˆ Ùعاليت‌هاي جاسوسي بوده‌است. گلوب اند ميل نوشت: تنها همكار تيلور در سÙارت كانادا در تهران در آن سال‌ها جيم ادوارد، مسئول امنيتي سÙارت بود كه همچون آقاي تيلور پيشنهادي از واشنگتن براي جاسوسي درياÙت كرد Ùˆ همچون همكارش مواÙقت نمود. بر اساس آنچه در كتاب «مامور ما در ايران» نيز به آن اشاره شده است: ادوارد به صورت مخÙÙŠ به جمع‌آوري اطلاعات نظامي مشغول شد، وي همچنين با ظاهري مبدل در تجمعات مردمي مقابل سÙارت آمريكا نيز Øضور داشت. ماموريتي كه به نوشته روزنامه براي مردي چهارشانه Ùˆ قدبلند با موهايي بور Ùˆ چشماني آبي بسيار دشوار بود. «تيلور» اين ديپلمات اسبق كانادايي در بخشي از سخنانش در پاسخ به خبرنگاران رسانه‌هاي مختل٠از چگونگي دسترسي به اطلاعات Ùˆ ارسال آنها با وزير خارجه كانادا Ùˆ پس از آن نخست‌وزير Ùˆ ابلاغ آنها توسط «جو كلارك» به سÙير آمريكا در كانادا، مطالبي را Ù…Ø·Ø±Ø ÙƒØ±Ø¯Ù‡ Ùˆ پرده از جزئيات اين اقدام برداشته است. وي Øتي به Øضور مخÙيانه Ùˆ با ظاهري مبدل در اجتماعات Ùˆ نشست‌هاي مردمي كه در روزهاي انقلاب مقابل سÙارت آمريكا برگزار مي‌شد، اشاره كرده است. Ùˆ اما «رابرت رايت» درباره چگونگي نگارش تازه‌ترين اثرش، «مردان ما در تهران» مي‌گويد: «با دسترسي به برخي از اطلاعات طبقه‌بندي شده Ùˆ Ù…Øرمانه، خواستار مطالعه برخي از پرونده‌هاي موجود در آرشيو كانادا شدم Ùˆ به اين ترتيب تصميم گرÙتم تا كتاب «مردان ما در تهران» را با توجه به اسناد Ùˆ مداركي كه از Ù„Øظه ورود «كن تيلور» به ايران در سال 1977 در اختيار دارم، به رشته تØرير در آورم». اين Ù…Øقق در جريان مطالعات Ùˆ تØقيقات خود در ميان اسناد Ùˆ پرونده‌هاي قديمي به نقش خيره‌كننده «كن تيلور» در دهه 1970ميلادي در پيشروي اهدا٠آمريكايي‌ها در ايران پي برد Ùˆ به بررسي اين موضوع پرداخت. «رايت» در جريان مطالعاتش نكات بسياري درباره جزئيات همكاري «تيلور» با سازمان جاسوسي آمريكا به دست آورد. او مداركي را به دست آورد كه بر اساس اين مدارك مشخص شد، ارسال اطلاعات نظامي Ùˆ امنيتي ايران به صورت روزانه Ùˆ مستمر صورت مي‌گرÙته است. «مردان ما در تهران» به قلم «رابرت رايت» نويسنده، Ù…Øقق Ùˆ مدرس كانادايي با همكاري نشر «هارپركالينز» منتشر Ùˆ ژانويه 2010 راهي بازار كتاب‌هاي انگليسي زبان شد.
منبع: خبرگزاري Ùارس – 8/1/1390