پس از شکست دهها استراتژى در برابر ملت ایران، اینک این استراتژى را مىâ€ØªÙˆØ§Ù† «پروژه دلتا» نامید Ú©Ù‡ سه Ù…Øوریت اصلى آن استÙاده از تاکتیکâ€Ù‡Ø§Ù‰ «دکترین مهار»، «نبرد رسانهâ€Ø§Ù‰Â» Ùˆ «ساماندهى ناÙرمانى مدنى» مىâ€Ø¨Ø§Ø´Ø¯.
با توجه به تØولات اخیر در منطقه در راستاى Ø·Ø±Ø Ø¢Ù…Ø±ÛŒÚ©Ø§ÛŒÙ‰ خاورمیانه بزرگ، به ویژه موضوع Ùلسطین Ùˆ استراتژى آمریکا در جهت ایجاد جنگ داخلى در لبنان Ú©Ù‡ مىâ€ØªÙˆØ§Ù† ترور مشکوک Øریرى Ùˆ مسایل بعدى را استارت آن دانست، همچنین ایجاد Ùشارهاى سیاسى Ùˆ بینâ€Ø§Ù„مللى سنگین علیه سوریه از اهمیت اÙزونâ€ØªØ±Ù‰ برخوردار است.
تاریخچه کمیته خطر جارىâ€
کمیته خطر جارى، عنوان کمیتهâ€Ø§Ù‰ است Ú©Ù‡ در دهه Û±Û¹Û·Û° Ùˆ در اوج جنگ سرد توسط گروهى از سناتورهاى آمریکایى، مسؤولان ارشد وزارت خارجه، اساتید برجسته علوم سیاسى، موسسه مطالعاتى «امریکن اینتر پرایز» Ùˆ گروهى از مدیران باسابقه سیا Ùˆ پنتاگون تأسیس شد.
هد٠از تأسیس این کمیته، خروج از بنâ€Ø¨Ø³ØªÙ‰ بود Ú©Ù‡ در دوران جنگ سرد میان دو ابرقدرت آن زمان، یعنى ایالات متØده آمریکا Ùˆ اتØاد جماهیر شوروى در توزان هستهâ€Ø§Ù‰ به وجود آمده بود به گونهâ€Ø§Ù‰ Ú©Ù‡ کارشناسان ارشد نظامى به صراØت اعلام کرده بودند درصورت وقوع جنگ هستهâ€Ø§Ù‰ میان دو ابرقدرت، هر دو طر٠جنگ، بازنده نهایى خواهند بود؛ چراکه تسلیØات اتمى در اختیار دو قطب بلوک شرق Ùˆ بلوک غرب براى نابودى کامل موجودات زنده کره زمین براى Û²ÛµÛ° بار Ú©Ùایت مىâ€Ú©Ù†Ø¯.
اعضاى کمیته خطر
در میان اعضاى این کمیته در دهه Û·Û° میلادى، اسامى اÙرادى چون «نییوت گینگریچ» -رئیس سابق مجلس نمایندگان-ØŒ «جورج شولتز» -وزیر امور خارجه دولت ریگان-ØŒ «جان لیبرمن» -سناتور دموکرات-ØŒ «جان کیل» -سناتور جمهورىâ€Ø®ÙˆØ§Ù‡-ØŒ «جوز٠شولتز» -از سناتورهاى برجسته آمریکایى-ØŒ «جیمزوولسى» -رئیس اسبق سازمان جاسوسى آمریکا- «جورج تنت» -از مدیران برجسته سازمان سیا Ùˆ مسؤول بخش خاورمیانه-ØŒ «جوز٠بایدن» Ùˆ «مایکل لدین» از عناصر اÙراطى یهودیان آمریکا، «مادلین آلبرایت»، وزیر امور خارجه اسبق آمریکا، «کنت پولاک»، مدیر تØقیقات مرکز سیاست خاورمیانهâ€Ø§Ù‰ سابان در مؤسسه «بروکینگز» Ùˆ همچنین مدیر مؤسسه مطالعه خاور نزدیک، وابسته به یهودیان هوادار اسراییل، «مارک پالمر»، از استراتژیستâ€Ù‡Ø§Ù‰ آمریکایى Ú©Ù‡ در کاخ سÙید از وى به عنوان یکى از نوآوران سیاست خارجى آمریکا نام مىâ€Ø¨Ø±Ù†Ø¯ Ùˆ «کاندولیزا رایس»، وزیر امور خارجه کنونى آمریکا Ú©Ù‡ در آن زمان، قائمâ€Ù…قام پنتاگون در Øوزه آسیاى Ù‚Ùقاز Ùˆ اتØاد جماهیر شوروى بود، دیده مىâ€Ø´ÙˆØ¯.
عملکرد این کمیته در دوران جنگ سرد
اعضاى این کمیته با منتÙÙ‰ دانستن «جنگ سخت» بین دو ابرقدرت، تنها راه٠به زانو درآوردن رقیب را، در «جنگ نرم» Ùˆ «Ùروپاشى از درون»، طراØÙ‰ Ùˆ به مرØله اجرا درآوردند.
بنابر طراØÙ‰ انجام شده توسط کمیته خطر جارى، راهبرد «جنگ نرم» با اتخاذ راهکارهاى «دکترین مهار»، «نبرد رسانهâ€Ø§Ù‰Â»ØŒ «ساماندهى ناÙرمانى مدنى» همراه گردید Ú©Ù‡ این استراتژى زودتر از آنچه Ú©Ù‡ تصور مىâ€Ø´Ø¯ به ثمر نشست.
پس از Ùروپاشى اتØاد جماهیر شوروى Ùˆ پایان جنگ سرد، Ùعالیت این کمیته براى یک دهه به Øالت تعلیق درآمد Ùˆ پس از وقایع Û±Û± سپتامبر، بار دیگر عناصرى چون مارک پالمر، کنت پولاکÙØŒ مارتین ایندیک، ریچارد پرل، داگلاس Ùیث، کاندولیزا رایس Ùˆ مارک گرچت در این کمیته گردهم آمدند تا به تجزیه Ùˆ تØلیل Ùرصتâ€Ù‡Ø§ Ùˆ تهدیدهاى Ùراروى دولت ایالات متØده آمریکا بپردازند.
در این میان، عصاره آنچه بوش قرار است در چهار سال آینده در رابطه با مسأله ایران انجام دهد، موضوع گزارشى است که کمیته خطر جارى آن را به دولت بوش پیشنهاد کرده است.
تجربه تدوینâ€Ú©Ù†Ù†Ø¯Ú¯Ø§Ù† این گزارش نشان مىâ€Ø¯Ù‡Ø¯ Ú©Ù‡ این گزارش Øتى اگر به دستورالعمل اجرایى تبدیل نشود، یقیناً سیاست خارجى آمریکا از Ø±ÙˆØ Ú©Ù„Ù‰ آن الهام خواهد گرÙت.
نویسنده گزارش کیست؟
«مارک پالمر» از استراتژیستâ€Ù‡Ø§Ù‰ معرو٠آمریکایى است Ú©Ù‡ در دستگاه دیپلماسى آمریکا از وى به عنوان یکى از نوآوران سیاست خارجى ایالات متØده نام مىâ€Ø¨Ø±Ù†Ø¯. پالمر در دولتâ€Ù‡Ø§Ù‰ نیسکون، Ùورد، کارتر، ریگان، بوش پدر در وزارت خارجه مشغول به کار بود Ùˆ در دولت کلینتون Ùˆ دوره اول بوش پسر در خارج از مجموعه دولت به طراØÙ‰ ابتکارات جدید سیاست خارجى مشغول بود. وى Û±Û± سال در شوروى، یوگسلاوى Ùˆ مجارستان به عنوان دانشجو Ùˆ دیپلمات زندگى کرده Ùˆ در زمره متخصصین ایران Ùˆ آسیاى Ù‚Ùقاز Ù…Øسوب مىâ€Ú¯Ø±Ø¯ÛŒØ¯. پالمر سالâ€Ù‡Ø§ براى رؤساى جمهور Ùˆ وزراى خارجه آمریکا نطق نوشته Ú©Ù‡ معروÙâ€ØªØ±ÛŒÙ† آنها نطقâ€Ù‡Ø§Ù‰ «هنرى کیسنیجر» مىâ€Ø¨Ø§Ø´Ø¯.
مدیریت مؤسسه تØقیقاتى «مرکز سیاست خاورمیانه سابان» در مؤسسه «بروکینگز» Ùˆ نگارش دهها مقاله Ùˆ همچنین کتاب پیرامون وضعیت خاورمیانه از جمله نگارش کتاب «توÙان تهدیدزا» Ú©Ù‡ تأثیر انکارناپذیرى در جلب Øمایت عده قابل توجهى از سیاستâ€Ú¯Ø°Ø§Ø±Ø§Ù† دموکرات آمریکا در تهاجم نظامى به عراق ایÙا نمود، از دیگر بخشâ€Ù‡Ø§Ù‰ عملکرد وى در دستگاه سیاست خارجى آمریکاست.
این چهره برجسته دستگاه سیاست خارجى Ú©Ù‡ رسانهâ€Ù‡Ø§ از وى به عنوان چهره خبرساز یاد مىâ€Ú©Ù†Ù†Ø¯ØŒ اخیراً در Ú¯Ùت Ùˆ Ú¯Ùˆ با خبرنگار روزنامه آمریکایى نیویورک تایمز، صراØتاً با ایده تهاجم نظامى علیه جمهورى اسلامى ایران مخالÙت کرده Ùˆ اعلام نموده است:
«ایران به Ù„Øاظ وسعت سرزمینى، کمیت جمعیت، Ú©ÛŒÙیت نیروى انسانى، امکانات نظامى، منابع طبیعى سرشار Ùˆ موقعیت جغراÙیایى ممتاز در منطقه خاورمیانه Ùˆ هارتلند نظام بینâ€Ø§Ù„ملل، به قدرتى Ú©Ù…â€Ù†Ø¸ÛŒØ± تبدیل شده است Ú©Ù‡ دیگر نمىâ€ØªÙˆØ§Ù† با یورش نظامى، آن را سرنگون کرد».
بنابراین به زعم «پالمر» Ùˆ اعضاى کمیته ØµÙ„Ø Ø¬Ø§Ø±Ù‰ØŒ تنها راه سرنگونى نظام جمهورى اسلامى ایران، پیگیرى جنگ نرم با استÙاده از سه تاکتیک «دکترین مهار»، «نبرد رسانهâ€Ø§Ù‰Â» Ùˆ «ساماندهى ناÙرمانى مدنى» ممکن مىâ€Ø¨Ø§Ø´Ø¯. متن این گزارش Ú©Ù‡ به عنوان «ایران Ùˆ آمریکا، رهیاÙت جدید» تنظیم شده، به Ø´Ø±Ø Ø²ÛŒØ± مىâ€Ø¨Ø§Ø´Ø¯:
Ù…Øورهاى پانزدهâ€Ú¯Ø§Ù†Ù‡ گزارش کمیته خطر جارى در مورد ایران چنین است:
Û±Ù« این کشور علاوه بر برنامه هستهâ€Ø§Ù‰â€Ø§Ø´ØŒ با Øمایت گروهâ€Ù‡Ø§ÛŒÙ‰ چون Øزبâ€Ø§Ù„لَّه، Øماس Ùˆ جهاد اسلامى Ùˆ گروهâ€Ù‡Ø§ÛŒÙ‰ در عراق، مانع تØقق مناÙع آمریکا در منطقه مىâ€Ø´ÙˆØ¯. از سوى دیگر ثروت رو به رشد Ù†Ùت ایران، توانایى Ùˆ ظرÙیت آن را در داخل کشور Ùˆ منطقه اÙزایش مىâ€Ø¯Ù‡Ø¯. Ùرصتى Ú©Ù‡ در این میان وجود دارد، استÙاده از ضع٠سیاستâ€Ù‡Ø§Ù‰ اقتصادى Ùˆ اختلاÙات درونى ایران است.
Û²Ù« ایران باید در صدر برنامه سیاست خارجى آمریکا در چهار سال آینده باشد. واشنگتن اکنون به رویکرد جدیدى نیاز دارد. باید همه نیروها براى این استراتژى بسیج شوند. باید درسâ€Ù‡Ø§Ù‰ گذشته، مورد بازبینى قرار گیرد، درسâ€Ù‡Ø§ÛŒÙ‰ Ú©Ù‡ از Ùروپاشى بلوک شرق به یادگار مانده است Ùˆ همچنین درسâ€Ù‡Ø§ÛŒÙ‰ Ú©Ù‡ در تغییر Øکومتâ€Ù‡Ø§ در کشورهایى مثل شیلى یا اندونزى گرÙته شد.
Û³Ù« دامن زدن به ناÙرمانى مدنى در تشکلâ€Ù‡Ø§Ù‰ دانشجویى Ùˆ نهادهاى غیردولتى Ùˆ صنÙÙ‰ از ابزراهاى مهم Ùشار بر ایران است.
Û´Ù« باید براى بازگشایى سÙارت ایالات متØده در تهران، ابراز تمایل کنیم. همزمان باید یکى از بلندپایهâ€ØªØ±ÛŒÙ† مقامات خود را به عنوان Ùرد شماره یک در این سیاست جدید در مقابل ایران، انتخاب Ùˆ معرÙÙ‰ کنیم. این Ùرد مىâ€ØªÙˆØ§Ù†Ø¯ یکى از کنسولâ€Ù‡Ø§Ù‰ وزارت خارجه باشد Ùˆ باید بهâ€Ø·ÙˆØ± مرتب Øمایت خود را از Øقوق بشر Ùˆ دموکراسى در ایران مورد تأکید قرار داد. از این طریق مىâ€ØªÙˆØ§Ù†ÛŒÙ… ارتباط خود را با مردم ایران تقویت کنیم.
ÛµÙ« باید شبکهâ€Ù‡Ø§Ù‰ متعدد رادیویى Ùˆ تلویزیونى براى ایرانیان تدارک دید Ùˆ پیامâ€Ù‡Ø§Ù‰ خود را با پیشرÙتهâ€ØªØ±ÛŒÙ† تکنولوژى روز دنیا به دست مردم ایران برسانیم.
Û¶Ù« اگر قرار است Ú¯Ùت Ùˆ Ú¯Ùˆ Ùˆ تعامل با ایران صورت گیرد، باید با مقامات بانÙوذ ایرانى Ùˆ آنها Ú©Ù‡ قدرت واقعى Ùˆ کاÙÙ‰ براى تصمیمâ€Ú¯ÛŒØ±Ù‰â€Ù‡Ø§ دارند، انجام شود، همچون مقامات مورد وثوق Ùˆ تأیید رهبرى ایران. باید دانست در این باره دیگران در ایران چنین قدرتى ندارند.
Û·Ù« درباره Ùعالیتâ€Ù‡Ø§Ù‰ هستهâ€Ø§Ù‰ ایران باید با اØتیاط Ùˆ دوراندیشى Ùˆ چندجانبه عمل کرد. باید Ùشارها را بر ایران بیشتر کرد Ùˆ در صورت استنکا٠ایران، پرونده این کشور را به شوراى امنیت Ùرستاد. اگرچه اولویت اول، اعمال Ùشار دیپلماسى از طریق متØدان به گونهâ€Ø§Ù‰ است Ú©Ù‡ ایران داوطلبانه از Ùعالیتâ€Ù‡Ø§ Ùˆ برنامه هستهâ€Ø§Ù‰ خود چشمâ€Ù¾ÙˆØ´Ù‰ کند.
Û¸Ù« Øمایت از اپوزیسیون هم مىâ€ØªÙˆØ§Ù†Ø¯ از عوامل مؤثر بر تغییر رژیم ایران باشد. سÙر Ùعالان جوان خارجى از کشورهاى متØد ایالات متØده به ایران، راه دیگرى در این رویکرد است. این اÙراد مىâ€ØªÙˆØ§Ù†Ù†Ø¯ به عنوان جهانگرد وارد ایران شوند Ùˆ در صورت نیاز به جنبشâ€Ù‡Ø§Ù‰ مدنى Ùˆ ناÙرنانىâ€Ù‡Ø§ بپیوندند.
Û¹Ù« باید Ùعالیت NGOهاى آمریکایى را در ایران تسهیل کنیم Ùˆ به صدور ویزا همت گماریم. دعوت Ùعالان جوان ایرانى به خارج براى شرکت در سمینارهاى Ú©ÙˆÚ†Ú©ØŒ اقدام مهمى است. این کار در صربستان، Ùیلیپین، اندونزى Ùˆ شیلى Ùˆ کشورهاى دیگر جواب داده است.این اÙراد باید از سوى مقامات آمریکایى انتخاب شوند نه نهادهاى ایرانى.
Û±Û°Ù« سÙارتâ€Ø®Ø§Ù†Ù‡â€Ù‡Ø§Ù‰ کشورهاى دیگر هم مىâ€ØªÙˆØ§Ù†Ù†Ø¯ در تهران براى ما مؤثر باشند. Øضور در جلسات Ù…Øاکمه، درخواست مشترک براى آزادى زندانیان سیاسى، Ú©Ù…Ú© مالى به خانوادهâ€Ù‡Ø§Ù‰ زندانیان Ùˆ گروهâ€Ù‡Ø§Ù‰ مخال٠Øکومت Ùˆ Øتى نظارت یا مشارکت در اعتراضâ€Ù‡Ø§ØŒ از جمله این راهâ€Ù‡Ø§Ù‰ تأثیرگذار است. کنگره باید تصویب قانونى به نام «آزادى ایران» را بررسى کند تا از طریق آن، Øمایت کاÙÙ‰ از آن را به عمل آورد.
Û±Û±Ù« تضعی٠ستونâ€Ù‡Ø§Ù‰ Øمایتى Øکومت ایران Ú©Ù‡ همانا سرویسâ€Ù‡Ø§Ù‰ امنیتى Ùˆ نظامى این کشور هستند باید در دستور کار قرار گیرد.
Û±Û²Ù« سرویسâ€Ù‡Ø§Ù‰ امنیتى Ùˆ قضایى آمریکا Ùˆ متØدانش باید در همکارى با سازمانâ€Ù‡Ø§Ù‰ Øقوق بشر به جمعâ€Ø¢ÙˆØ±Ù‰ مدارک Ùˆ شواهدى در متهم کردن مسؤولان ایرانى، به مواردى شبیه «میکونوس» اقدام کنند.
Û±Û³Ù« Ú¯Ùت Ùˆ Ú¯Ùˆ با دولت ایران هم باید در دستور کار باشد. ما باید تعامل خود را براى دیدار با مقامات ایرانى Ùˆ بØØ« Ùˆ Ú¯Ùت Ùˆ Ú¯Ùˆ درباره موضوعات مورد علاقه Ùˆ نگرانى دو طر٠نشان دهیم.
Û±Û´Ù« باید رهبران روØانى ایران را Ú©Ù‡ در رأس قدرت هستند وادار کرد از قدرت سیاسى به صورت مسالمتâ€Ø¢Ù…یز کنارهâ€Ú¯ÛŒØ±Ù‰ کنند.
Û±ÛµÙ« باید قدرت بسیج Ùˆ سپاه را از میان برد Ùˆ در وزارت اطلاعات، تغییرات اساسى ایجاد کرد Ùˆ یا بهâ€Ø·ÙˆØ± کلى آن را Øذ٠کرد.
Û±Û¶Ù« این کمیته در پایان گزارش خود، نتیجه نهایى را اینâ€Ú†Ù†ÛŒÙ† براى مقامات کاخ سÙید Ùˆ دستگاه دیپلماسى آمریکا تبیین مىâ€Ù†Ù…اید. بعضى مىâ€Ú¯ÙˆÛŒÙ†Ø¯ ایران آنâ€Ø·ÙˆØ± Ú©Ù‡ بعضى تØلیلâ€Ú¯Ø±Ø§Ù† ادعا مىâ€Ú©Ù†Ù†Ø¯ØŒ در آستانه یک انقلاب نیست Ùˆ ما Ùقط باید با تهران Ú¯Ùت Ùˆ Ú¯Ùˆ کنیم. بعضى دیگر مىâ€Ú¯ÙˆÛŒÙ†Ø¯ Ú¯Ùت Ùˆ گو، Ùقط Øکومت ایران را تقویت Ùˆ Ù…ØÚ©Ù… مىâ€Ú©Ù†Ø¯Ø› باید از طریق انزوا Ùˆ تقویت مخالÙان داخل Ùˆ خارج Øکومت در جهت تغییر این رژیم تلاش کرد.
کمیته خطر جارى معتقد است Ú©Ù‡ واشنگتن به رویکرد جدیدى نیاز دارد، رویکردى Ú©Ù‡ مبتنى بر به رسمیت شناختن تهدید ایران از یک سو Ùˆ ستایش Ùرصتâ€Ù‡Ø§Ù‰ ناشى از این وضعیت از سوى دیگر باشد. توصیه این کمیته، اتخاذ استراتژى صلØâ€Ø¢Ù…یز، اما مؤثر براى به مشارکت طلبیدن مردم ایران است.