دولت موقت دريچه Ù†Ùوذ آمريكا در پيكره انقلاب
دولت موقت به نخست وزيري مهندس مهدي بازرگان Ùˆ با Øكم رسمي Øضرت امام در 15 بهمن 1357ØŒ يعني 7 روز پيش از پيروزي انقلاب آغاز به كار كرد. Øكم Øضرت امام بيانگر آن است كه نخست‌وزيري بازرگان، بدون توجه به علائق Øزبي Ùˆ شخصي ايشان Ùˆ با تأكيد بر سوابق مذهبي وي صورت گرÙته است، اما عملكرد دولت موقت از همان ابتدا نتوانست نظر مردم Ùˆ نيروهاي انقلابي را به خود جلب كند. اعضاي دولت موقت بيشتر از Ø¬Ù†Ø§Ø Ù„ÙŠØ¨Ø±Ø§Ù„ اعم از مذهبي (نهضت آزادي) يا غير مذهبي (جبهه ملي) بودند. Ø¬Ù†Ø§Ø Ù„ÙŠØ¨Ø±Ø§Ù„ Ù€ كه بعدها اسناد اÙشا شده سÙارت را نشان داد آمريكا اميد Ùراواني به آنها بسته است Ù€ عامل اصلي مبارزه Ùˆ انقلاب را استبداد داخلي Ùˆ نه استعمار خارجي مي‌دانستند. علاوه بر آن، اعتقاد به تغيير بنيادين در ساختار سياسي Ù€ اجتماعي كشور نداشته Ùˆ تنها برخي اصلاØات را كاÙÙŠ مي‌دانستند. بر همين اساس، دولت موقت تنها به تعويض مهره‌هاي بالاي رژيم سابق اكتÙا مي‌نمود Ùˆ از تغييرات بنيادين بويژه از تجديد نظر در رابطه امپرياليستي Ùˆ نابرابر ايران با آمريكا، پرهيز مي‌كرد.در بينش دولت موقت، مبارزه با آمريكا Ù…Ùهوم نداشت تا جايي كه Øتي پيروزي انقلاب اسلامي را نتيجه مذاكرات با مقامات آمريكا مي‌پنداشت. دولت موقت دولتي نبود كه بتواند خود را با شرايط انقلاب تطبيق دهد Ùˆ انتظارات مردم را Ù€ كه در پي كارهاي اساسي Ùˆ تغييرات زيربنايي بودند Ù€ برآورده سازد. مهندس بازرگان كابينه خود را به Ùولكس واگني تشبيه كرده بود كه بر خلا٠امام (ره) كه بولدوزري پرقدرت است، توانايي انجام كارهاي سريع Ùˆ انقلابي را ندارد Ùˆ نبايد هم چنين تقاضايي از آن داشت. اين عملكرد ضعي٠و غير انقلابي دولت موقت كه ضمن برخورد ضعي٠با آمريكا Ùˆ عوامل رژيم شاه، مواضع تندي را در برابر نهادهاي انقلابي داشت، باعث شد تا آمريكا دريچه‌اي بزرگ براي Ù†Ùوذ در پيكره انقلاب بيابد. بنابراين تمامي توان خود را براي نزديك شدن به دولت موقت به كار گرÙت. امام خميني در 7 آبان 1358 به قراردادهاي استعماري بين ايران Ùˆ آمريك به شدت اعتراض كردند، اما دولت موقت بدون توجه به اعتراض در پي بهبود رابطه با آمريكا بود Ùˆ بيشتر واهمه خود را از خطر شوروي ابراز مي‌كرد.Øركت سازشكارانه دولت موقت تا به آنجا پيش رÙت كه مهندس بازرگان (نخست وزير)ØŒ ابراهيم يزدي (وزير خارجه دولت موقت)‌ Ùˆ هيأت همراه در 11 آبان 1358 در جشن استقلال الجزاير با برژينسكي Ù€ مشاور امنيت ملي كاخ سÙيد Ù€ ملاقات كرده Ùˆ به مدت يك ساعت Ùˆ نيم با او مذاكره كردند. برژينسكي Ùردي بود كه در زمان وقوع انقلاب اسلامي بر خلا٠سايروس ونس (وزير خارجه وقت آمريكا)ØŒ خواستار سركوب نظامي انقلاب Ùˆ طرÙدار كودتاي نظامي براي پيشگيري از انقلاب ايران بود. جالب آنكه اين ملاقات به Ú¯Ùته برژينسكي نه به تقاضاي او بلكه به تقاضاي بازرگان صورت گرÙت.بدون شك پذيرش شاه از سوي آمريكا Ùˆ ديدار اعضاي دولت موقت با مشاور امنيت ملي رئيس جمهور آمريكا، دو عامل تسريع كننده تسخير لانه جاسوسي از سوي دانشجويان مسلمان پيرو خط امام بود. ملاقات Ùˆ مذاكره با آمريكا متراد٠سازش بود Ùˆ بنابراين خشم نيروهاي را در ايران برانگيخت Ùˆ آنان تصور كردند كه آمريكا به دنبال تكرار كودتاي 28 مرداد 1332 در ايران است. آنچه كه به نگراني دامن مي‌زد، همزماني پذيرش شاه در آمريكا Ùˆ ملاقات الجزاير بود.دولت موقت در 14 آبان 1358 يعني يك روز پس از اشغال سÙارت آمريكا، استعÙا داد Ùˆ امام نيز در 15 آبان اين استعÙا را قبول كردند.
منبع: جام جم، «ايام»، ويژه تاريخ معاصر ايران، 27 آبان 1389ØŒ شماره 62.