مصاØبه با مهندس Ù…Øمد کسرائی
Ùرار شاه به آمریکا این Ùرصت را برای من پیش آورد تا بتوانم با شرکت در برنامه‌ای Ú©Ù‡ برایتان Ø´Ø±Ø Ù…ÛŒâ€ŒØ¯Ù‡Ù…ØŒ عدم Øضور خود در انقلاب اسلامی ایران را به Ù†ØÙˆÛŒ جبران نمایم:
بیش از سه دهه از این واقعه می‌گذرد Ùˆ ممکن است بعضی از رویدادهای Øادثه دقیق بیان نشود Ùˆ بعضی در گذر ایّام Ùراموش شده باشد.
با نزدیک شدن به Û²Û² بهمن Ùˆ پیروزی انقلاب شاه از ایران Ùرار کرد Ùˆ به مصر رÙت. با تشکیل دولت موقّت سرنگونی شاه Ùˆ رژیم پهلوی قطعی شد. بنابراین پس از نه ماه سرگردانی Ù…Øمّدرضا پهلوی تصمیم گرÙت از مصر به آمریکا برود، لذا به بهانه¬ی بیماری Ùˆ درمان وارد آمریکا شد. از بدو ورود Ù…Øمّدرضا پهلوی به آمریکا (مهرماه Û±Û³ÛµÛ¸) دانشجویان عضو انجمن اسلامی آمریکا Ùˆ کانادا Ú©Ù‡ عمده‌ترین Ùˆ Ùعّال‌ترین تشکّل سیاسی Ùˆ اسلامی خارج از کشور بود، تصمیم گرÙتند Ú©Ù‡ اعتراضی نسبت به آمریکا Ùˆ دولت آمریکا داشته باشند Ú©Ù‡ چرا دولت آمریکا (کارتر) اجازه¬ی ورود شاه مخلوع به آمریکا را داده است. این اعتراض به صورت راه‌پیمایی پیشنهاد شد. راه‌پیمایی در واشنگتن دی سی، به دعوت دانشجویان عضو انجمن اسلامی صورت گرÙت. نزدیک به صدهزار دانشجو Ùˆ دانش‌آموز از سراسر آمریکا Ùˆ کانادا در این راه‌پیمایی شرکت کردند Ùˆ اعتراض خود را به این صورت بیان نمودند:
چرا دولت آمریکا با شاه مخلوع ایران همکاری کرده Ùˆ از تØویل او به ایران خودداری می‌کند.
همچنین در این راه‌پیمایی از دولت آمریکا خواسته شد تا هر Ú†Ù‡ زودتر برای تØویل Ùˆ Ù…Øاکمه Ùˆ مجازات شاه مخلوع با ایران همکاری نماید.
علی‌رغم این راه‌پیمایی سنگین Ùˆ بیان اعتراض‌ها، آنچنان Ú©Ù‡ تصوّر می‌رÙت این عمل نتوانست پیامدی داشته باشد، Øتّی از نظر تبلیغاتی. لذا انجمن اسلامی تصمیم گرÙت Øرکت دیگری انجام دهد Ú©Ù‡ تأثیر گسترده‌تر Ùˆ وسیع‌تری داشته باشد Ùˆ بهتر بتواند خواسته¬ی ایرانیان را به گوش جهانیان، خصوصاً مردم Ùˆ دولت آمریکا برساند. درخواست این بود:
«شاه یک جنایت¬کار است Ùˆ باید جهت Ù…Øاکمه Ùˆ مجازات به ایران تØویل شود.»
پیشنهادهای مختلÙÛŒ Ù…Ø·Ø±Ø Ø´Ø¯ Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ کنیم؟ از جمله خودم پیشنهاد دادم به Ù…ØÙ„ مجسمه‌ی¬ی آزادی[Û±]رÙته Ùˆ خواسته¬ی خود‌مان را به صورتی در آنجا Ù…Ø·Ø±Ø Ú©Ù†ÛŒÙ…. یعنی ما به مجسمه‌ی آزادی Ú©Ù‡ مظهر آزادی در این کشور است Ùˆ Øرمت بسیاری دارد پناه آورده‌ایم Ùˆ از این مجسمه‌ی Ú©Ù‡ شما از آن به‌عنوان مظهر آزادی دم می‌زنید می‌خواهیم این کار انجام شود. اتÙاقاً پیشنهاد من مورد قبول واقع شد.
با برنامه‌ریزی انجمن اسلامی مقرّر شد دو کار هم‌زمان صورت بگیرد. یکی اشغال Ùˆ Ù…Øاصره¬ی مجسمه‌ی¬ی آزادی Ùˆ دیگری راه‌پیمایی در Ù…ØÙ„ ورودی برای سوار شدن به قایق‌هایی Ú©Ù‡ همه برای دیدن مجسمه‌ی آزادی از آن عبور می‌کنند. تا این Øرکت نمود بیشتری داشته باشد.
عملیّات، روز یکشنبه صورت می‌گرÙت چون به علّت تعطیل بودن آن روز، تعداد بازدیدکننده از مجسمه‌ی¬ی آزادی بیشتر بود همچنین مقارن بود با سیزده آبان سالگرد شهادت دانش‌آموزان Ùˆ دانشجویان در تهران.
شش Ù†Ùر از دانشجویان برای Ù…Øاصره¬ی مجسمه‌ی آزادی انتخاب شدند دو ایرانی، دو سیاه‌پوست مسلمان آمریکایی Ùˆ دو Ùلسطینی. لازم به ذکر است Ú©Ù‡ انجمن اسلامی آمریکا بسیار قوی بود Ùˆ واØد بین‌المللی داشت Ú©Ù‡ از دیگر کشورها هم در آن عضو بودند از جمله بسیاری از مسلمانان آمریکا Ú©Ù‡ Ùعّالیت هم داشتند تشخیص انجمن اسلامی بود Ú©Ù‡ اگر این اÙراد از چند کشور باشند جنبه¬ی بین‌المللی پیدا کرده Ú©Ù‡ مخالÙت Ùˆ اعتراض ایرانی‌ها نسبت به Øضور شاه مخلوع، تنها مربوط به خودشان نیست Ùˆ سایر کشورها، Øتّی مردم آمریکا هم با ایرانیان هم Ùکر هستند.
یکی از آن دو ایرانی من بودم چون پیشنهاد این کار از من بود. مجسمه‌ی آزادی نود متر ارتÙاع دارد Ùˆ باید برای رسیدن به سر Ùˆ کلاه مجسمه‌ی پنج آسانسور عوض می‌کردیم. قسمت پائین کلاه مجسمه وسیع‌تر بود Ùˆ تعداد بازدیده کننده¬ی بیشتری را در خود جای می‌داد. همچنین نسبت به سایر قسمت‌های مجسمه از پائین بهتر دیده می‌شد.
ما شش Ù†Ùر هیچ شناختی از یکدیگر نداشتیم Ùˆ شناخت ما منØصر به همان دقایقی بود Ú©Ù‡ با آسانسور به طر٠سر مجسمه‌ می‌رÙتیم. وسایلی Ú©Ù‡ با خود بردیم عبارت بود از چند Ù‚ÙÙ„ Ùˆ زنجیر برای بستن خود به مجسمه‌ Ùˆ سه پلاکارد به طول بیست سی متر.
روی یکی کلمه¬ی« لااله الاالله» Ú©Ù‡ بیانگر Øرکت اسلامی ما Ùˆ دیگری: «شاه باید Ù…Øاکمه شود» Ùˆ سومی «مرگ بر شاه، زنده باد خمینی» نوشته شده بود.
قرار بود پلاکارد مهم‌تر Ú©Ù‡ نشانه¬ی Øرکت اسلامی بود در وسط Ùˆ دوتا در طرÙین آن نصب شود. بزرگی پلاکاردها برای این بود Ú©Ù‡ نوشته‌ها از پائین قابل خواندن باشد. این پلاکاردها باید نصب Ùˆ سپس خودمان را به میله‌های سرمجسمه زنجیر Ùˆ با Ù‚ÙÙ„ می‌بستیم.
چند Ù†Ùر هم همراه ما بودند Ú©Ù‡ ضمن Øمایت ما، به سؤالات بازدیدکنندگان پاسخ Ùˆ اعلامیّه‌هایی Ú©Ù‡ به زبآن‌های مختل٠تهیّه شده بود، پخش می‌کردند.
برای اینکه هیچ سوءظنی در پلیس‌ها ایجاد نشود وسایل را در Ú©ÛŒÙ‌های توریستی گذاشته Ùˆ با ظاهری Ú©Ù‡ به Ø´Ú©Ù„ توریست‌ها بود به سمت مجسمه‌ Øرکت کردیم. به سختی Ùˆ با Ú©Ù…Ú© دوستان وسایل را به بالای مجسمه بردیم در ساعت مشخص Ùˆ هم‌زمان هر شش Ù†Ùر خود را زنجیر کرده Ùˆ کلیدها را به دوستان داده Ùˆ پلاکاردها را در دست گرÙتیم. من در قسمت پائین کلاه مجسمه Ùˆ کنار شعار «مرگ بر شاه، زنده باد خمینی» Ùˆ رو به جمعیّت بودم. این کار بدون هیچ تنش Ùˆ به آرامی انجام گرÙت. بعد از مدّتی پلیس متوجّه Øرکت ما شد. خیلی دست¬پاچه شدند. ابتدا ورود به جزیره را ممنوع کردند Ùˆ همین کار سبب شد Ú©Ù‡ این سؤال برای بازدیدکننده‌ها پیش آید Ú©Ù‡ چرا بازدید از مجسمه‌ی آزادی ممنوع شده. در این مدّت بقیّه¬ی گروه شروع به پخش اعلامیّه Ùˆ اطّلاع‌رسانی در مورد عملیّات کردند. ورود هر خبرنگار Ùˆ عکاس به جزیره ممنوع شد. قبل از اینکه پلیس به طر٠ما Øرکت کند، با قایق‌های تندرو Ùˆ با سرعت جزیره را از بازدیدکننده‌ها خالی کردند. چون اØتمال وقوع Øرکات تروریستی را می‌دادند.
تخلیه¬ی جزیره تقریباً چهار ساعت طول کشید Ùˆ در این مدّت پارچه‌ها Ùˆ پلاکاردها آویزان Ùˆ ما با زنجیر به مجسمه‌ Ù‚ÙÙ„ بودیم Ùˆ همین زمان برای Ùیلم¬برداری کسانی Ú©Ù‡ با خود دوربین داشتند کاÙÛŒ بود تا بتوانند خبر را منعکس کنند. چون هیچ واکنش تندی صورت نگرÙته بود Ùˆ ما کاملاً به آرامی ایستاده بودیم، این Øرکت بسیار اثر گذاشته بود. بعد از تخلیه¬ی جزیره، پلیس به طر٠ما آمد Ùˆ از ما خواست تا خود را باز کنیم. همانطور Ú©Ù‡ قبلاً Ú¯Ùته بودم، کلید Ù‚Ùل‌ها در دست اÙرادی از گروه بود Ú©Ù‡ همراه سایر بازدیدکننده‌ها از جزیره اخراج شده بودند Ùˆ ما هر Ú†Ù‡ این مسئله را می‌گÙتیم باور نمی‌کردند Ùˆ سخت عصبانی شده بودند به ناچار Ù‚Ùل‌ها را بریدند Ùˆ همین باز سبب شد تا زمان طولانی‌تری پلاکاردها در معرض دید قرار بگیرد.
قبل از رسیدن پلیس، یکی از دو آمریکایی همراه ما از شلوغی استÙاده Ùˆ Ùرار کرد. پس از بازکردن زنجیر، ما پنج Ù†Ùر را به صورت چشم بسته Ùˆ با کنترل بسیار از ورودی دیگری از جزیره خارج Ùˆ به بازداشتگاه بردند. هنگام خروج من متوجّه شدم Ú©Ù‡ هنوز صدای شعار تظاهرکننده‌ها در اطرا٠جزیره بلند است Ùˆ کنترل شدید ما Ùˆ انتقال با هلی‌کوپتر برای این است Ú©Ù‡ جمعیّت برای آزادکردن ما هجوم نیاورد.
لازم به ذکر است Ú©Ù‡ هنگام انتقال به بازداشتگاه بسیار کتک خوردیم. همچنین هنگام بازجویی با شکنجه Ùˆ Øرکات نامناسب از ما می‌خواستند Ú©Ù‡ اعترا٠کنیم. برایشان بسیار عجیب بود Ú©Ù‡ ما پنج Ù†Ùر اصلاً هم¬دیگر را نمی‌شناسیم Ùˆ باور نمی‌کردند Ú©Ù‡ این عملیّات بدون پیش‌بینی قبلی Ùˆ بدون هم‌آهنگی با ایران انجام شده بود Ùˆ به‌صورت اتّÙاقی هم‌زمان شد با تسخیر لانه‌ی جاسوسی در ایران Ú©Ù‡ ما این مسئله را در بازداشتگاه متوجّه شدیم. امّا تصوّر آن‌ها بر این بود Ú©Ù‡ این Øرکت کاملاً‌ با دانشجویان پیرو خط امام هم‌آهنگ Ùˆ رهبری این دو عملیّات یک Ù†Ùر بوده است. در طول مدّت بازجویی بسیار کتک خوردم Ùˆ گیج بودم Ùˆ گاهی متوجّه صØبت بازجوها نمی‌شدم. مخصوصاً در مورد تسخیر سÙارت آمریکا Ú©Ù‡ می‌پرسیدند من نمی‌دانستم Ú†Ù‡ جوابی بدهم. چون اصلاً از ماجرا خبر نداشتم. امّا بازجوها باور نمی‌کردند Ùˆ Ùکر می‌کردند ما نمی‌خواهیم واقعیّت را بیان کنیم. بعد از یک روز بازجویی از دوست آمریکایی¬مان‌ Ú©Ù‡ با ما همکاری کرده بود، شنیدیم Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ اتّÙاقی اÙتاده، یعنی او متوجّه تسخیر سÙارت آمریکا شد Ùˆ به ما Ú¯Ùت. خودم از هم‌زمانی این دو Øرکت بسیار متعجّب شدم Ùˆ آن را لط٠الهی دانستم.
طبق قوانین آمریکا از هر Ùردی Ú©Ù‡ بازداشت می‌شود، Ùقط سه روز بازجویی می‌کنند Ùˆ بعد او را تØویل دادگاه می‌دهند تا در زمان مقرّر ØÚ©Ù… صادر کند. در طول مدّت بازجویی نتوانستند اطّلاعات خاصی از ما دریاÙت کنند Ùˆ متوجّه شدند Ú©Ù‡ ما هیچ ارتباطی با تسخیرکنندگان لانه‌ی جاسوسی نداریم. بنابراین ما را آزاد کردند Ùˆ Ú¯Ùتند بیست Ùˆ پنج روز بعد خود را به دادگاه معرÙÛŒ کنیم. البتّه تمام مدارک ما را گرÙتند Ú©Ù‡ نتوانیم از آمریکا خارج شویم در این Ùاصله انجمن اسلامی برای آزادکردن ما اقداماتی انجام داده بود یعنی وکیل گرÙته بودند تا اقدامات لازم را به عمل آورد. این وکیل عرب تبار Ùˆ Ùلسطینی بود Ú©Ù‡ پس از مطالعه¬ی پرونده، پیشنهاد داد بهترین کار برای شما Ùرار است. چون آنچه دادگاه برای شما در نظر می‌گیرد Û³Û°-Û²Ûµ سال زندان است. اگر هنگام Ùرار دستگیر شوید پنج سال به آن اÙزوده می‌شود Ùˆ اگر هم نتوانستند شما را دستگیر کنند به Ù†Ùعتان است Ú©Ù‡ Ùرار کنید Ùˆ خود را به دادگاه معرÙÛŒ نکنید.
من پس از مشورت با مسئول انجمن اسلامی آقای Ù…Øمود واعظ با توجّه به اینکه دانشجوی دوره¬ی Ùوق لیسانس بودم Ùˆ رها کردن تØصیل برایم مشکل بود، تصمیم به Ùرار گرÙتم. البتّه با این وضع ادامه¬ی تØصیل در آمریکا نیز برایم غیرممکن بود. لذا با Ú©Ù…Ú© انجمن اسلامی Ùˆ وزارت امور خارجه با نام مستعار، گذرنامه¬ی برایم تهیّه شد Ùˆ بلیط خروج از آمریکا خریداری Ùˆ به من تØویل داده شد.
پرواز مستقیم واشنگتن به تهران Ùˆ همچنین پروازهای ایران به واشنگتن بعد از انقلاب لغو شده بود بنابراین باید به لندن Ùˆ سپس به ایران بروم. چون به‌ صورت نامØسوس تØت نظر بودم برای اینکه مسئله Ùرار لو نرود با ماشین به سه Ùرودگاه بین‌المللی آمریکا رÙته Ùˆ نهایتاً از نیویورک به سمت لندن پرواز کردم. البتّه هنگام سوار شدن به هواپیما تا آخرین Ù„Øظه‌ها صبر کردم Ùˆ هنگام بستن گیت( درب ورودی) هواپیما تنها با یک ساک Ú©ÙˆÚ†Ú© به طر٠گیت رÙته Ùˆ بلیط را تØویل دادم Ú©Ù‡ سبب عصبانیّت مأمور کنترل بلیط شدم Ú©Ù‡ چرا اینهمه دیر مراجعه کرده‌ام از من پاسپورت خواست Ùˆ من Ú¯Ùتم پاسپورت در همین Ú©ÛŒÙÛŒ بود Ú©Ù‡ شما آن را تØویل بار دادید. نهایتاً قبول کرد Ùˆ بدون پاسپورت من سوار هواپیما شدم. البتّه باید Ú¯Ùت Ú©Ù‡ هنگام ورود به آمریکا کنترل بیشتری دارند تا هنگام خروج. به هرØال من با لط٠خدا Ùˆ توسّل به ائمه¬ی اطهار توانستم از گیت خارج Ùˆ سوار هواپیما شوم. Ù„Øظات بسیار سختی را تØمّل کردم تا هواپیما از آمریکا خارج Ùˆ وارد Øریم انگلیس شد. البتّه در Øریم انگلیس هم Ú©Ù…ÛŒ اضطراب داشتم. بخصوص Ú©Ù‡ دو سه ساعت ترانزیت بودم. سرانجام به طر٠تهران پرواز کردم.
هنگام ورود به تهران بسیار به من سخت گرÙتند Ùˆ علی‌رغم هم‌آهنگی دو روز در Ùرودگاه مهرآباد بازداشت بودم. چون متوجّه شدند گذرنامه جعلی است. تا سخنان من به گوش وزیر وقت امور خارجه رسید Ùˆ بعد از تأیید او مرا آزاد کردند Ùˆ من به سوی شیراز Øرکت کردم. البتّه در این دو روز نگرانی چندانی نداشتم چون در ایران بودم. علی‌رغم تمایل برای ادامه¬ی تØصیل نتوانستم تØصیلات خود را تکمیل کنم. همانطور Ú©Ù‡ قبلاً Ú¯Ùتم همه¬ی مدارک مرا گرÙته بودند Ùˆ مدارک تØصیلی را به علّت اینکه زمان دادگاه مراجعه نکرده بودم، مأموران اÙ.بی.Ø¢ÛŒ به منزل من در آمریکا رÙته Ùˆ ضمن بازداشت هم اتاقی‌ها، آنها را برای اطّلاع از Ù…ØÙ„ اختÙای من با خود برده بودند. دوستان من هر Ú†Ù‡ به آن‌ها Ú¯Ùته بودند Ú©Ù‡ او به ایران Ùرار کرده باورشان نشده بود. سرانجام از بازداشتگاه به من تلÙÙ† زدند Ùˆ هم اتاقی من جریان را تعری٠و Ú¯Ùت برای آنکه باور کنند با آن‌ها صØبت Ú©Ù†. با مأموران اÙ.بی.Ø¢ÛŒ صØبت کرده Ùˆ به آن‌ها Ú¯Ùتم Ú©Ù‡ من از آمریکا Ùرار کردم Ùˆ الآن در ایران هستم. لذا مدارک دانشگاهی مرا بلوکه کردند Ùˆ تا دو سال مدارک مرا تØویل ندادند. بعد از آن به Ú©Ù…Ú© وزارت خارجه Ùˆ آقای واعظی Ú©Ù‡ پس از بازگشت از آمریکا معاون وزارت امور خارجه بود، نامه‌ای تنظیم Ùˆ به دادگاه لاهه شکایت بردم. پس از گذشت پنج شش ماه یکی از دوستان از آمریکا با من تماس گرÙت Ùˆ Ú¯Ùت از دانشگاه مرا خواسته Ùˆ مدارک تو را به من تØویل داده‌اند. آن‌ها را برای تو ارسال می‌کنم. همچنین Ú¯Ùت آن‌ها پس از عذرخواهی از رÙتار خود خواسته‌اند Ú©Ù‡ تو شکایتت را از دادگاه لاهه پس بگیری Ú©Ù‡ من آن را موکول به رؤیت مدارک کردم پس از دریاÙت مدارک دوستان در وزارت از من خواستند Ú©Ù‡ شکایت را دنبال نکنم.
از سرنوشت بقیه¬ ÛŒ اÙراد گروه خبر ندارم، چون ما اصلاً هم¬دیگر را نمی‌شناختیم امّا اØتمال می‌دهم آن‌ها هم Ùرار کردند.
________________________________________
[Û±] – جزیره‌ای نزدیک نیویورک Ú©Ù‡ Ù…ØÙ„ÛŒ توریستی است
مهندس کسرائی درمØوطه دانشگاه