چکیده: بعدازظهر سه‌شنبه، 6 هواپیمای سی -130ØŒ از Ùرودگاهی در مصر پرواز كردند. دوست بسیار دلسوز آمریکا Ù€ انور سادات Ù€ به‌هیچ وجه سعی نكرد Ú©Ù‡ دخالت کشورش را در این عملیات انکار كند. سادات بعدها Ú¯Ùت:«من به مردم آمریکا قول داده‌ام Ú©Ù‡ تجهیزات Ùˆ تسهیلات نجات گروگان‌ها Ùˆ نیز نجات هر کشور عربی دیگر را در خلیج Ùارس Ùراهم سازم». هواپیماهای Øمل Ùˆ نقل Øدود 90 کماندو را به طور مخÙیانه به ایران Øمل كردند Ùˆ در ارتÙاع بسیار پایین 150 پایی، به منظور عبور، از نقطه‌ی کور رادارهای ایران گذشتند Ùˆ در صØرای دور اÙتاده‌ای به نام «پشت بادام» Ùرود آمدند. نقشه‌ی این Ùرودگاه دور اÙتاده در کاغذهای Ù…Øمود جعÙریان Ù€ از طرÙداران Ùˆ استراتژیست‌های شاه Ù€ پیدا شده بود. Ù…Øمود جعÙریان یک‌سال پیش از عملیات نجات گروگان‌ها، توسط نیروهای انقلابی اعدام شد. زمانی Ú©Ù‡ او توسط نیروهای انقلابی دستگیر می‌شد، تلاش می‌كرد Ú©Ù‡ نقشه‌ها را بسوزاند.
پس از شکست نظامی آمریکا Ùˆ Ùرار نیروهای عملیات نجات از معرکه‌ی طبس، این واقعه‌ی غیرمنتظره انعکاس گسترده‌ای در مطبوعات Ùˆ نشریات پرتیراژ جهان به دنبال داشت Ùˆ اکثریت قریب به اتÙاق نشریات، به ذکر این واقعه پرداختند. با وجود این، نشریات مذکور به Ù„Øاظ مالكیت Ùˆ ماهیت صهیونیستی Ùˆ امپریالیستی از اÙشای جزییات Ø·Ø±Ø Ùˆ همچنین برنامه‌های بعدی آمریکایی‌ها پس از واقعه‌ی طبس Ø·Ùره رÙتند. اگر هم اشاره‌ای به مسئله شده بود، Ùقط به دلیل انØرا٠اذهان از اصل مسئله بوده است. در یکی از نشریات آمریکایی مورخ 20 آوریل 1980 به نام «هوستون کرونیکل»، چهار روز قبل از واقعه‌ی طبس مقاله‌ای از Ùردی به نام «میلز کوپلند» Ù€ از عناصر سیا Ù€ چاپ Ùˆ در آن به این موضوع اشاره شده بود Ú©Ù‡ امکان یک Øمله‌ی برق‌آسا برای آزادی گروگان‌ها وجود دارد؛ اما شیوه‌ای Ú©Ù‡ این نشریه‌ی صهیونیستی بیان كرده بود، یک شیوه‌ی انØراÙÛŒ بود Ùˆ Ùکر Ùˆ خیال خواننده را از اصل قضیه Ùˆ واقعه‌ای Ú©Ù‡ در شر٠انجام بود، منØر٠می‌کرد. 1
مجله‌ی Ù‡Ùتگی آمریکایی تایم، در تاریخ 5 Ùˆ 12 Ù…ÛŒ 1980ØŒ در مقاله‌ای تØت عنوان «شکست در صØرا»، عملیات نظامی آمریکا برای آزادسازی گروگان‌ها را بررسی كرده بود Ú©Ù‡ مهم‌ترین قسمت‌های آن در اینجا ذکر می‌شود:
«مأموریت کارتر، برای نجات گروگان‌ها در درون شعله‌ها Ùرو رÙت.
برای کارتر به‌طور اخص Ùˆ برای آمریکا به طور اعم، ماجرایی كه در صØرای طبس، اتÙاق اÙتاد یک شکست نظامی، دیپلماتیک Ùˆ سیاسی بود. یکبار ارتش مسلط Ùˆ پر قدرتش در ویتنام، در Øال از پا اÙتادن به خود می‌پیچید Ùˆ به زبونی Ùˆ بیچارگی اÙتاد Ùˆ Øالا به نظر می‌رسد به رغم چهارماه تمرین مداوم Ùˆ اینكه هیچ دشمنی نمی‌داند Ú©Ù‡ آنها در آنجا هستند، قادر نیستند كه هواپیماها را از برخورد با یکدیگر ØÙظ کنند.
قبل از Øمله، دقیقاً زمانی Ú©Ù‡ جنگجویان دانشجو! سÙارت را تسخير نموده بودند، هم کارتر Ùˆ هم وزیر دÙاع وقت آمریکا «هارولد بروان»، در پنتاگون در یک مصاØبه‌ی تلویزیونی شرکت کرده بودند Ùˆ وجود یک عملیات نجات برای آزادی گروگان‌ها را Ùاش كردند.
تیم نجات گروگان‌ها از 4 گروه تشکیل شده بود، Ú©Ù‡ به گروه‌های اقدام Ùˆ نجات تقسیم شدند. بیشتر آنها از ارتشی‌های برگزیده Ùˆ خشن بودند. تعلیم‌دهندگان آنها، آن‌طور Ú©Ù‡ گزارش شده است، شامل اÙرادی از هنگ پلیس مخصوص سرویس هوایی بریتانیا، Ú©Ù‡ به‌طور بسیار Ùعال در سرکوب كردن جنبش چریک‌های ایرلند شمالی وارد عمل شده بودند Ùˆ همچنین نیروهای «گرنز چوتز گروپ»، از آلمان غربی بودند. گروه‌های مشابه دیگری نیز در تعلیمات آنها سهیم بودند.
کارتر Ùکر می‌کرد Ú©Ù‡ با دولت ایران درباره‌ی اینکه دولت، کنترل گروگان‌ها را از دست دانشجویان خارج سازد به یک تواÙÙ‚ نزدیک شده است. امام خمینی هر گونه مصالØه‌ای را مردود شمرد.
کارتر به یک اقدام دوگانه‌ی خطرناک مبادرت نمود. به‌صورت عمومی، به کشورهای اروپای غربی Ùشار آورد Ú©Ù‡ به آمریکا بپیوندند Ùˆ روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع نمایند Ùˆ همچنین درباره‌ی قطع کامل روابط تجاری اشاره نمود Ú©Ù‡ در غیر این صورت تا اواسط ماه می، یک اقدام نظامی انجام خواهد داد..» 2
به صورت بسیار Ù…Øرمانه، کارتر در تاریخ 11 آوریل به کماندوهایش علامت داد Ú©Ù‡ تیم را برای رÙتن آماده کنند.
وقوع عملیات تهاجمی نجات، باعث شد Ú©Ù‡ به ظاهر مساÙرت اÙراد آمریکایی به‌خصوص، خبرنگاران را به‌ایران ممنوع اعلام كند.
در همان Ù„Øظه‌های شروع Øمله، برخی از خلبان‌ها Ùˆ سرنشین‌های هلی‌كوپترها برای اینکه در یک عملیات مشترک تمرین ترابری هوایی با مصر Ùˆ عربستان سعودی شرکت کنند در مصر بودند. هم‌اکنون زمان برای شروع عملیات مناسب به نظر می‌رسید. یک گروه از صلیب سرخ بین المللی در ملاقاتش با گروگان‌ها، مشخص كرده بود Ú©Ù‡ همه‌ی50 گروگانی كه در سÙارت گرÙتار شده بودند، کماکان در Ù…Øوطه به سر می‌بردند. طراØان آمریکایی نقشه‌ی نجات، دریاÙته بودند Ú©Ù‡ از تعداد نگهبان‌ها‌ی اطرا٠سÙارت کاسته شده است.
به زودی تاریکی Øمایت بار شب کوتاه‌تر خواهد شد Ùˆ درجه‌ی Øرارت صØرا با آمدن روز اÙزوده خواهد گشت Ùˆ Øتی برای هلی‌كوپترها مشکل‌تر خواهد شد Ú©Ù‡ بتوانند در گرما Ùˆ Øرارت عملیات را دنبال کنند. زمان برای انجام دادن مأموریت به سرعت به مرØله‌ی بØرانی خود می‌رسید. سه‌شنبه، در جلسه‌ی مشترک وزرای امور خارجه درست در همان Ù„Øظه‌ای Ú©Ù‡ آنها به بیانیه‌ی کارتر درباره‌ی همبستگی هم پیمان‌ها تعظیم می‌كردند، کارتر کلمه‌ی «بروید» را به‌کار برد.
انعکاس Øادثه‌ی طبس در مطبوعات جهان
بعدازظهر سه‌شنبه، 6 هواپیمای سی -130ØŒ از Ùرودگاهی در مصر پرواز كردند. دوست بسیار دلسوز آمریکا Ù€ انور سادات Ù€ به‌هیچ وجه سعی نكرد Ú©Ù‡ دخالت کشورش را در این عملیات انکار كند. سادات بعدها Ú¯Ùت:
«من به مردم آمریکا قول داده‌ام Ú©Ù‡ تجهیزات Ùˆ تسهیلات نجات گروگان‌ها Ùˆ نیز نجات هر کشور عربی دیگر را در خلیج Ùارس Ùراهم سازم». 3
هواپیماهای Øمل Ùˆ نقل Øدود 90 کماندو را به طور مخÙیانه به ایران Øمل كردند Ùˆ در ارتÙاع بسیار پایین 150 پایی، به منظور عبور، از نقطه‌ی کور رادارهای ایران گذشتند Ùˆ در صØرای دور اÙتاده‌ای به نام «پشت بادام» Ùرود آمدند.
نقشه‌ی این Ùرودگاه دور اÙتاده در کاغذهای Ù…Øمود جعÙریان Ù€ از طرÙداران Ùˆ استراتژیست‌های شاه Ù€ پیدا شده بود. Ù…Øمود جعÙریان یک‌سال پیش از عملیات نجات گروگان‌ها، توسط نیروهای انقلابی اعدام شد. زمانی Ú©Ù‡ او توسط نیروهای انقلابی دستگیر می‌شد، تلاش می‌كرد Ú©Ù‡ نقشه‌ها را بسوزاند. جعÙریان به کسانی Ú©Ù‡ او را دستگیر کرده بودند، Ú¯Ùت:
«این Ù…ØÙ„ توسط سازمان سیا Ùˆ با نظارت شاه برای استÙاده‌های ضروری Ùˆ لازم ساخته شده است». 4
نیروی هوایی ایران قصد تخریب این Ù…ØÙ„ را داشته است؛ اما به علت مسائل پیچیده‌ی درون کشور هیچ اقدامی نسبت به این Ùرودگاه مخÙÛŒ انجام نشد. وقتی Ú©Ù‡ یک اÙسر ایرانی در تصمیمش مبنی بر تخریب آن پاÙشاری كرد، یکی از مقامات ارشد به او Ú¯Ùت:
«آمریکایی ها باید بدانند Ú©Ù‡ چنین Ù…ØÙ„ÛŒ کش٠شده است Ùˆ بنابراین نباید به Ùکر استÙاده از آن باشند». 5
هواپیماهای آمریکا یکی پس از دیگری در صØرای پشت بادام Ùرود آمدند. این درØالی بود Ú©Ù‡ هشت هلی‌كوپتر برای رسیدن به مقصد، راه سختی در پیش داشتند. زمانی Ú©Ù‡ آنها از دریای عمان بدون چراغ Ùˆ در نور ماه گذشتند Ùˆ در ایران پرواز كردند، دو تا از هلی‌كوپترها، به علت طوÙان شدید شن، با نقص ÙÙ†ÛŒ روبه‌رو شدند . یکی از آنها به دلیل اشکالات هیدرولیکی، نتوانست بالا بماند Ùˆ در صØرای بی‌کران Ùˆ بی پناه نزدیک کرمان Ùرود آمد. یک هلی‌كوپتر دیگر، سرنشینان هلی‌كوپتر از کاراÙتاده را با خود برد. هلی‌كوپتر دوم به علت نقص ÙÙ†ÛŒ به ناو نیمیتز بازگشت (كه در نزدیکی های ساØÙ„ جنوبی ایران قرار داشت.) بالاخره شش هلی‌كوپتر به منطقه‌ی Ùرود نزدیک شدند.
Ù„Øظه‌ها سنگین Ùˆ سنگین‌تر می‌شدند. بعد از نشستن هلی‌كوپترها، یکی دیگر از هلی‌كوپترها خراب شد، باز هم سیستم هیدرولیکی، به طوری Ú©Ù‡ اصلاً قادر به پرواز نبود.
Ùرماندهان شروع به بØØ« كردند؛ آیا این مأموریت با 5 هلی‌كوپتر انجام داده می‌شود یا خیر؟ برای این مأموریت Øداقل شش هلی‌كوپتر پیش‌بینی شده بود.
زمانی Ú©Ù‡ هواپیماهای آمریکا تصمیم گرÙتند كه هلی‌كوپترها سوخت‌گیری كنند، رهبران Ùˆ Ùرماندهان مأموریت نجات، در این اندیشه بودند Ú©Ù‡ آیا عملیات باید متوق٠شود یا خیر؟ یکی از Ùرماندهان Øاضر Ú©Ù‡ یک سرهنگ ورزیده‌ی ارتش بود، نتیجه گرÙت Ú©Ù‡ اگر مراØÙ„ بعدی عملیات موÙقیت‌آمیز نباشد، برخی از کماندوها Ùˆ گروگان‌ها مجبور می‌شوند Ú©Ù‡ در ایران باقی بمانند. او پیشنهادش را به یک پست Ùرماندهی در خاورمیانه Ùرستاد. یک سرلشکر ارتش Ú©Ù‡ Ùرمانده‌ عملیات بود ØŒ پیغام را به مرکز Ùرماندهی ارتش ملی پنتاگون رسانید. تصمیم نهایی با کارتر بود Ú©Ù‡ در اتاق مطالعه‌اش در کاخ سÙید نشسته بود. کارتر سخنان هارولد براون را درباره‌ی وضعیت مأموریت شنید. در ساعت 50/4 بعد از ظهر به وقت واشنگتن، بعد از آنکه مأموران نجات Øدود چهار ساعت، بدون آنکه کسی متوجه آنها بشود، در صØرای ایران بودند، پرزیدنت مأیوسانه، مواÙقت كرد Ú©Ù‡ عملیات را عقیم بگذارند.
اما ماجرا در اینجا ختم نشد؛ نزدیکی‌های شب (به وقت Ù…ØÙ„ÛŒ) یک اتوبوس با 40 سرنشین ایرانی از جاده‌ی خرابی Ú©Ù‡ درست از کنار Ù…ØÙ„ Ùرود می‌گذشت، در Øال عبور بود. هم مساÙران Ùˆ هم آمریکایی ها از دیدن یکدیگر یکه خوردند.
«ما Ùکر کردیم Ú©Ù‡ آنها راهزن Ùˆ دزد می‌باشند. برخی از آنها Ùارسی صØبت می‌کردند، آنها به ما Ú¯Ùتند از اتوبوس پیاده شویم Ùˆ دستهای‌مان را بالا آوریم». 6
با پنتاگون تماس گرÙته شد تا درباره‌ی 40 سرنشین اتوبوس تصمیمی گرÙته شود. به آنها Ú¯Ùته شد Ú©Ù‡ تمام سرنشین‌های اتوبوس را درون یک هواپیمای سی Ù€ 130 قرار دهند Ùˆ به طور موقت آنها را از ایران خارج كنند. یکی از ایرانی‌ها Ú¯Ùت:
«آنها به ما Ú¯Ùتند Ú©Ù‡ دوباره سوار اتوبوس شویم، یک آمریکایی اتوبوس ما را به نزدیک یک هواپیما راند. او به ما Ú¯Ùت پیاده شویم Ùˆ سوار هواپیما گردیم.» 7 یک مقام رسمی آمریکا در واشنگتن بعداً Ú¯Ùت Ú©Ù‡: «آنها می‌رÙتند Ú©Ù‡ مساÙرت طولانی خوبی را داشته باشند». 8
Øساس‌ترین Ù„Øظه‌های مأموریت Ùرا می‌رسید، یکی از مساÙران اتوبوس می‌گوید:
«ما در Øال سوار شدن به هواپیما بودیم Ú©Ù‡ یکی از هواپیماها آتش گرÙت، من نمی دانم Ú†Ù‡ شکلی، آن Ùقط آتش گرÙت». 9
یکی از هلی‌كوپترها Ú©Ù‡ از یک هواپیمای سی Ù€ 130 سوخت‌گیری کرده بود، بلند شد تا هلی‌كوپتر دیگری برای سوخت‌گیری آماده شود؛ اما در این Ù„Øظه خلبان هلی‌كوپتر «53D- RH » را به سرعت به طر٠جلو راند به طوری Ú©Ù‡ پروانه‌ی هلی‌كوپتر با هواپیما (قسمت بدنه) برخورد كرد. در یک Ù„Øظه آتش هر دوی آنها را در بر گرÙت. 3 آمریکایی در هواپیما سی Ù€ 130 «هرکولس» کشته شدند Ùˆ پنج Ù†Ùر در هلی‌كوپتر هلاک گردیدند.
قبل از این آتش‌بازی کامیونی به طر٠جاده می‌آمد Ùˆ راننده‌ی آن پس از تیراندازی به تانکرش Ùرار كرد. تراÙیک غیرمنتظره در جاده‌ی دور اÙتاده، اØتمال Ùاش شدن مأموریت، مرگ کماندوها Ùˆ نیاز Ùوری به رساندن زخمی‌ها به بیمارستان، تصمیم بسیار دشواری را پیش رو قرار می‌داد؛ آمریکایی‌ها باید هر Ú†Ù‡ زودتر صØرا را ترک کنند. وقتی باقی نمانده بود تا بدنه‌ی درهم پیچیده‌ی هواپیما، خنک شود Ùˆ آنها بتوانند اجساد را بیرون بکشند. نجات دهندگان می‌بایست در مرØله‌ی اول خود را نجات می‌دادند؛ آنها سوار هواپیماهای سی Ù€ 130 باقی مانده شدند Ùˆ پا به Ùرار گذاشتند؛ اما در ساعت 21/ 6 (به وقت واشنگتن) بود Ú©Ù‡ کارتر از Øادثه وجزییات آن با خبر شد. در ساعت 30/7 دقیقه بعدازظهر (به وقت واشنگتن) کلمه‌ی «رسید» دریاÙت شد؛ یعنی تیم عملیات در خارج از ایران در Øال پرواز بودند.
در ساعت 2 بامداد جمعه (به وقت واشنگتن) کارتر از کارمندانش تقاضای تهیه‌ی یک Ú©Ù¾ÛŒ از اظهارات «جان Ù€ ا٠ـ کندی» درباره‌ی اشغال ناÙرجام خلیج خوک‌ها (درکوبا) را كرد.
یکی از کسانی Ú©Ù‡ در این عملیات نقش داشت، با Øضور کارتر در مصاØبه‌ی مطبوعاتی، پس از عملیات ناÙرجام نجات، جزییاتی را Ùاش نمود؛ اما هارولد براون سری‌تر برخورد كرد Ùˆ کمتر اطلاعات داد.
هلی‌كوپترها مأموریت داشتند Ú©Ù‡ کماندوها را به اردوگاه دومی (بعد از سوخت‌گیری) Ù€ در مخÙی‌گاه کوهستانی در خارج از تهران Ù€ منتقل سازند؛ زیرا چنین Ù…ØÙ„ÛŒ از ردگیری رادارها Ùˆ نیروهای دÙاعی ایران در امان بود Ùˆ جای مناسبی به نظر می‌رسید. بعضی اÙراد نجات به وسیله‌ی کامیون‌ها به Ù…Øوطه‌ی سÙارت آورده می‌شدند. اینکه این وسایل نقلیه از کجا می‌آمدند، یک مسأله‌ی سری بود.10 در یک موقعیت مشخص شده، زمانی Ú©Ù‡ هلی‌كوپترها بر Ùراز سÙارت پدیدار می‌شدند، گروه نجات اØتمالاً یا با شلیک گلوله یا با اسلØه‌های شیمیایی Ùˆ به قصد ناتوان كردن مأموران Ù…ØاÙظ وارد عمل می‌شدند. هلی‌كوپترها، گروگان‌ها Ùˆ تیم، اقدام را به وعده‌گاهی Ú©Ù‡ با هواپیمای سی‌ـ 130 گذاشته شده بود، منتقل می‌كردند. زمانی Ú©Ù‡ هواپیماهای هرکولس٠غول پیکر هر کسی را به جای امنی منتقل می‌كرد، هلی‌كوپترها به Øال خود رها می‌شدند. این طرØØŒ برخی از اÙراد را Ú©Ù‡ با این گونه عملیات آشنایی داشتند، راضی نكرد. آنها در این اندیشه بودند Ú©Ù‡ Ú©Ù…Ú© زمینی (از طریق بعضی نیروها) Øتماً ضروری می‌باشد؛ این Ú©Ù…Ú© یا از طریق اÙراد ایرانی Ú©Ù‡ با ایالات متØده دوست می‌باشند یا اÙراد آمریکایی Ú©Ù‡ پیش از این به صورت سری Ùˆ مخÙیانه به ایران آمده بودند، Ùراهم می‌شد. یک متخصص نظامی ارتش اسراییل Ú¯Ùت:
«شما نمی‌توانید، کنترل اطرا٠سÙارت را Ùقط با 90 Ù†Ùر در اختیار بگیرید Ùˆ نیز نمی توانید با 8 هلی‌كوپتر این مأموریت را انجام دهید». 11
یک مجله ÛŒ پر Ù†Ùوذ مصری به نام «اکتبر» نوشت : «چهل ایرانی تعلیم دیده در آمریکا در این تهاجم شرکت داشتند». 12
سؤال پیچیده‌ی دوم این بود Ú©Ù‡ چرا نیروهای نجات به رغم خراب شدن 3 هلی‌كوپتر، 5 هلی‌كوپتر دیگر Ùرستاده نشدند، در Øالی Ú©Ù‡ Ùقط چهار هلی‌كوپتر برای نجات گروگان‌ها کاÙÛŒ بود. جواب این سؤال این بود Ú©Ù‡ اØتمال می‌رÙت دو هلی‌كوپتر دیگر در راه تهران خراب شوند یا از کار بیÙتند. سؤال دیگر این است Ú©Ù‡ چرا تعداد بیشتری هلی‌كوپتر در این عملیات شرکت داده نشدند؟ پنتاگون در این مورد جواب می‌دهد:
«تعداد بیشتر هلی‌كوپترها ریسک را بیشتر می‌نمود Ùˆ اینکه برخی از آنها وادار به Ùرود می‌شدند». 13
در این مورد پنتاگون با «شیمون پرز» Ù€ وزیر دÙاع اسراییل Ù€ در خلال عملیات موÙق٠انتبه (در اوگاندا) در سال 1976 مشورت كرد. شیمون پرز به تایم Ú¯Ùت:
«در عملیاتی همانند این عملیات باید با Øداقل تجهیزات مجهز شد. اگر شما تجهیزات زیاد داشته باشید، همه‌ی کارها را خراب خواهید کرد». 14
پس از Øمله‌ی ناÙرجام آمریکا، دانشجویانی Ú©Ù‡ ØÙاظت سÙارت Ùˆ گروگان‌ها را به عهده داشتند، اعلام كردند Ú©Ù‡ تعداد نامشخصی از گروگان‌ها را به هشت شهر ایران Ùرستاده‌اند Ùˆ اگر چنین Øرکتی درست باشد، یک Øمله‌ی نجات دوم را غیرممکن می‌ساخت. به دلیل انعکاس خبر دروغ بی‌Øرمتی به بدن‌های مرده‌ی آمریکایی‌ها در تهران، کارتر در یک مصاØبه‌ی تلویزیونی به ایرانی‌ها Øمله کرد Ùˆ آن را یک عمل غول‌صÙتانه Ùˆ یک نمایش ÙˆØشتناک غیرانسانی نامید. او اضاÙÙ‡ نمود: «این [عمل]ØŒ درست نوع مردمی را Ú©Ù‡ ما با آنها طر٠هستیم برای ما روشن می‌کند». 15
دیگر روزنامه‌های مشهور Ùˆ معتبر جهان نیز به انعکاس این واقعه پرداختند. «لوموند» Ù€ ‌روزنامه‌ی پرتیراژ Ùرانسه‌ـ اقتدار Øکومت آمریکا را زیر سؤال برد Ùˆ نوشت:
«درباره‌ی کارایی یک دستگاه نظامی Ú©Ù‡ امنیت نیمی از جهان بدان Ù…Øول شده، ولی قادر نیست Øتی دو هلی‌كوپتر را در صØرا Ùˆ تازه آن هم بدون دخالت دشمن در هوا نگاه دارد، چگونه Ùکر کنیم»؟ 16
«ساندی اکسپرس» نیز نوشت: «نمی توان تصور کرد Ú©Ù‡ پیشرÙته‌ترین تکنولوژی دنیا با دستگاه‌های خود ساخته اش چنین اÙتضاØÛŒ به بار بیاورد». 17
روزنامه‌ی «نیویورک تایمز» ضمن بررسی وقایعی Ú©Ù‡ در روابط میان ایران Ùˆ آمریکا در سال 1980 میلادی اتÙاق اÙتاده بود ØŒ سال 1980 را برای آمریکا «سال شوم» نامید. 18
پی نوشت ها:
1. طبس، مصداق بر سوره‌ی Ùیل، پیشین، ص 29
2. پیشین، صص 30 ـ 31
3. . پیشین، ص 32
4. همان
5. همان
6. همان، ص33
7. همان ، صص 34-33
8. همان
9. همان
10. در تØقیقاتی Ú©Ù‡ توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عمل آمد، معلوم شد تهیه کننده‌ی این کامیون‌ها شخصی به نام علی اسلامی از تجار بازار Ùˆ از دارودسته‌ی Øزب منØله‌ی خلق مسلمان بوده است. این Ùرد 2 ماه قبل از واقعه‌ی طبس، کامیون‌ها را Ú©Ù‡ شامل 5 کامیون Ùورد انگلیسی Ùˆ 2 وانت مزدای 1600 بوده است تهیه کرده بود Ùˆ سپس به آمریکا پناهنده شده بود.
11. . همان، ص 36
12. . همان
13. . همان
14. . همان
15. . همان